هدر رفت بنزین در صورت افزایش نیافتن ضریب تراکم خودروها
مدیرعامل اسبق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران گفت: اگر ضریب تراکم خودروها دچار مشکل باشد، هر چقدر هم که اکتان بنزین بالا برود عملاً شاهد هدر رفت سوخت خواهیم بود.
جلیل سالاری مدیرعامل اسبق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران ، با اشاره به این که مصرف سوخت در کشور تابع چند مسئله است، بیان کرد: استاندارد یورو چهار یا پنج برای بنزین در جامعه‌ی جهانی مشخص و بر مبنای قوانین زیست محیطی است. یک سری پارامتر‌ها نیز در زمینه مصرف برای تعیین استاندارد آن مشخص شده که به اکتان بنزین بر می‌گردد و هرچه بالاتر باشد، بنزین به استاندارد‌های بین المللی نزدیکتر می شود.
او افزود: یک بخشی از مصرف نیز به خودرو‌های برمی‌گردد که در چرخه حمل و نقل وجود دارد اگر ضریب تراکم خودروها دچار مشکل باشند هر چقدر هم اکتان بنزین بالا برود عملاً شاهد، هدر رفت سوخت خواهیم بود.
سالاری ادامه داد: بحث‌های مطرح می‌شود که هشت کلانشهر باید از بنزین یورو پنج استفاده کنند اما این طور نیست که بتوانیم همه هشت کلانشهر را پوشش دهیم، زیرا اگر آمار‌های سال گذشته را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که نهایتا حدود ۴۷ تا ۴۸ میلیون لیتر بنزین با مشخصات استاندارد یورو پنج تولید می‌شود.
او گفت: در قانون در مورد مصرف و سبد سوخت آمده بود که باید خودرو‌های سبک و پایه دیزلی وارد بازار شوند و به همین دلیل، مطالعاتی در ایران خودرو در این زمینه اتفاق افتاد و قرار بود که این مسئله محقق شود، اما به نتیجه نرسید.
مدیرعامل اسبق شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی اضافه کرد: نکته بعدی این است که وقتی استاندارد را بالا ببریم طبیعتاً میزان تولید، مقداری شاهد افت خواهد بود و این می‌تواند یکی دیگر از دلایل برای عدم توفیق کشور در این زمینه باشد. در حال حاضر نیز تنها پالایشگاه کشور که می‌تواند بهترین بنزین را با توجه به اجزای آن تولید کند، پالایشگاه امام خمینی شازند است.
سوخت محوری جایگزین سودمحوری شده است
او همچنین گفت: در زمینه حمل و نقل، هم مصرف بسیار بالاست و هم مدیریت مصرف انرژی ضعف دارد. پس از چندین سال تأخیر، تنها یک پالایشگاه به نام ستاره خلیج فارس ساختیم که به همین دلیل، اگر مصرف بخواهد به همین شیوه لجام‌گسیخته ادامه پیدا کند، تراز تولید و مصرف به تعادل نمی‌رسد.
سالاری تاکید کرد: بررسی تولید نفت خام مصرف سوخت در کشور نشان می‌دهد که حدود ۷۰ درصد از تولید نفت خام کشور به چرخه سوخت می‌رود؛ یعنی، به جای سود محوری، سوخت محوری انجام می‌دهیم. در حالی که در زنجیره توسعه شاهد هستیم که حدود ۱۲ درصد از سوخت کشور زنجیره پتروشیمی استفاده می‌شود.
راهکار چیست؟
او در مورد راهکارهای این مشکل نیز توضیح داد: باید یک تنوع سازی در سبد مصرف سوخت ایجاد کنیم تا مصرف کنترل شود. در واقع آنچه که در قانون هدفمند سازی بیان شده، باید به موازات سهمیه بندی سوخت نیز اتفاق بیفتد. همچنین باید یک مدیریت نظر حوزه پایین دستی اتفاق بیفتد تا تولید به سرمایه و اشتغال برسد.
مدیرعامل اسبق شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ادامه داد: دو اصطلاح مهم در زمینه مصرف بنزین و در صورت کلی مصرف سوخت وجود دارد به نام اتلاف کیفی و انحراف کیفی؛ در حوضه نظام قیمت‌گذاری و شیوه تسویه حساب در قانون بودجه سال ۹۳ نیز مطرح شد که قیمت گذاری باید بر مبنای شاخص کیفی صورت بگیرد و این که امروز به مصرف کننده یارانه می‌دهیم، بحث جداگانه‌ای است.
وی گفت:دولت محصول را از پالایشگاهی که واگذار شده و فعالیت بورسی دارد با یک قیمت مشخص خریداری می‌کند و مابه التفاوت آن قیمتی که به مصرف کننده می دهد را به عنوان یارانه به این شرکت های تولیدی پرداخت می‌کند. نحوه قیمت‌گذاری و روابط مالی با پالایشگاه‌ها باید شفاف سازی شود و اگر این اتفاق بیفتد، در گام‌های بعدی تمام مسائل و مشکلاتی که مطرح کردیم حل می‌شود. زمانی که تفاوتی میان بنزین اکتان ۹۱ و ۹۵ از نظر قیمتی وجود نداشته باشد، حتما چنین مشکلاتی به وجود می‌آید.