طبقه بندی روغن موتور بر اساس ویسکوزیته (SAE)
طبقه بندی روغن موتور بر اساس ویسکوزیته (SAE)
گرانروی اولین و مهمترین ویژگی است که در کار با روغن‌ها باید در نظر گرفته شود. داشتن گرانروی مناسب برای روغن موتور در شرایط مختلف دمایی کارکرد، جهت روانکاری صحیح قطعات متحرک موتور الزامی است. در لحظه‌ای که موتور روشن می‌شود حرارت آن حدوداً برابر با درجه حرارت محیط است ولی بتدریج با کار کردن موتور، درجه‌حرارت بالا می‌رود. پس باید گرانروی روغن موتور را در شرایط مختلف دمایی در نظر گرفت. انجمن مهندسین خودرو (SAE) طبقه‌بندی روغن‌های موتور را برحسب گرانروی و درجه حرارت انجام داده است.
در سیستم طبقه‌بندی گرانروی SAE روغن‌های مناسب برای استفاده در درجه‌حرارت‌های پایین با حرف W (Winter) مشخص می‌شوند. روغن‌هایی که در درجه خود دارای حرف W نیستند برای هوای معتدل و گرم و برای کار موتور در درجه‌حرارت نرمال مناسبند. جدول ۱ درجه‌های مناسب گرانروی برای استفاده در تابستان و جدول ۲ درجه‌های مناسب گرانروی برای استفاده در زمستان را نشان می‌دهد.
جدول ۱: درجه‌های مناسب گرانروی برای استفاده در تابستان
جدول ۲: درجه‌های مناسب گرانروی برای استفاده در زمستان
در هوای سرد باید از روغنی با درجه گرانروی پایین استفاده کرد. در صورت استفاده از چنین روغنی، موتور به راحتی روشن می‌شود و روغن سریع به تمام قطعات موتور رسیده و عمل روغنکاری بدرستی صورت می‌گیرد. اما در هوای گرم روغن با گرانروی کم بسیار رقیق شده و نمی‌تواند لایه مناسب برای روغنکاری را ایجاد کند. برای دماهای بالا نیز باید از روغنی با درجه گرانروی بالا استفاده کرد تا روغن در دماهای بالا بیش از حد رقیق نشود. از طرفی وقتی دما کمی پایین می‌آید موتور سرد شده و اگر گرانروی روغن بالا باشد، روغن قابلیت پمپ شدن خود را از دست می‌دهد. بنابراین روغن با سرعت مناسب به همه قطعات نمی‌رسد. همینطور هنگام روشن شدن نیز مشکل ایجاد می‌کند. برای اینکه چنین مشکلی به وجود نیاید روغن‌های چنددرجه‌ای ساخته شده‌اند.
روغن‌های ذکرشده در جدول‌های ۱ و ۲ روغن‌های تک درجه‌ای هستند. روغن‌های چند درجه‌ای از مخلوط کردن یک روغن با گرانروی کم با پلیمرهای بهبوددهنده شاخص گرانروی به‌دست می‌آیند. مثلاً وقتی این پلیمرها به اندازه‌ای که برای رسیدن به گرانروی SAE 40 لازم است، به روغنی با گرانروی SAE 15W اضافه شود، روغن به‌دست آمده در درجه‌حرارت‌های پایین مانند روغن SAE 15W عمل می‌کند ضمن اینکه در دماهای بالا خواص روغن SAE 40 را نیز دارد. این روغن SAE 15W-40 است که در گستره‌ی دمایی نسبتاً زیادی کاربرد خواهد داشت. در واقع گرانروی این روغن‌ها متناسب با دما تنظیم می‌شود. جدول ۳ روغن‌های چند درجه‌ای و دامنه درجه‌حرارت‌های کاربرد آنها را نشان می‌دهد.
جدول ۳ روغن‌های چنددرجه‌ای و دامنه درجه‌حرارت کاربرد آنها
استفاده از روغن‌های چنددرجه نسبت به روغن‌های تک درجه مزیت‌هایی دارد که بعضی از آنها عبارتند از:
• راحت‌تر روشن شدن موتور که در نتیجه‌ی آن کاهش سایش موتور، افزایش عمر استارت و باتری را خواهیم داشت
• کاهش مصرف سوخت (در بعضی موارد ممکن است تا ۳% روی مصرف سوخت تأثیر بگذارد.)
• استفاده از یک روغن در تمام طول سال و راندمان عالی در درجه‌حرارت‌های بالا
• کاهش میزان روغن‌سوزی استفاده از مواد پلیمری بعنوان ماده افزودنی به روغن‌موتور در موتورهای دیزلی تأثیر بسزایی در کاهش روغن‌سوزی دارد. بعضی از این پلیمرها در درجه‌حرارت‌های بالا می‌سوزند و لایه‌هایی از کربن در شیار رینگ روغن ایجاد می‌کنند که به آب‌بندی آن کمک می‌کند.