خواص مایع سیستم خنک‌کننده موتور چیست ؟

ضد یخ ایساکو

اکثر سیستم‌های خنک‌کننده خودروها دارای یک سیال هستند که با گردش در اطراف موتور، بخش اعظم گرمای ایجاد شده را جذب و به بیرون منتقل می‌سازند. این سیال، مخلوطی از آب و ماده ضدیخ با فرمول شیمیایی خاص است که علاوه بر پایین‌آوردن دمای انجماد سیال، موجب افزایش نقطه جوش و نیز جلوگیری از خوردگی و زنگ‌زدگی می‌شود. ضد یخ‌ها از ترکیب منو اتیلن گلایکل (MEG) با برخی مواد افزودنی ساخته می‎شود.
مواد افزودنی ضدیخ‌ها معمولاً از 2 نوع مواد معدنی و مواد آلی تشکیل شده است.
تکنولوژی جدیدتر ضدیخ، استفاده از مواد افزودنی آلی است که خواص بهتری در دوام و مقاومت در برابر خوردگی از خود نشان می‎دهند. ضد یخ‎های ساخته شده با مواد آلی در مقایسه با مواد معدنی گرانتر می‎باشد. بسیاری از مصرف کنندگان از تفاوت بین ضد یخ آلی و ضد یخ معدنی آگاهی نداشته و این باعث می‌شود که در استفاده از آن دچار اشتباه شوند.

مشخصات عملکردی و استانداردی قطعه

مایع خنک کننده یا ضد یخ مشمول استاندارد اجباری است و برای درج علامت استاندارد ایران به روی بسته‎های این محصول الزامی است.
مایع خنک کننده علاوه بر این که در مقابل سرما خودرو را از یخ‎زدگی محافظت می‎کند، باعث می‌شود که دمای جوش از 100°C به حدود 108°C افزایش یافته و به سرسیلندر و واشر سرسیلندر و سیستم خنک کننده مثل رادیاتور، پمپ آب و مخزن انبساط آسیب نرسد.

خواص مایع سیستم خنک‌کننده موتور

• این مایع باید قادر به پایین‌آوردن نقطه انجماد آب تا حداقل دمای ممکن در فصل زمستان باشد.
• از نظر شیمیایی و کارکرد در دمای پایین، پایداری کامل داشته باشد (تجزیه و ته‌نشین نشود).
• از نقطه جوش بالایی برخوردار بوده و در دماهای بالا، تجزیه نشود.
• برروی قطعات موتور، لوله‌های ارتباطی، شیلنگ‌های رادیاتور و سایر قطعات اثر نامطلوب نداشته باشد.
• از خاصیت انتقال حرارت مناسب برخوردار و دارای کمترین اثرات سمی باشد.
• آتش‌زا نباشد و ضریب انبساط پایین داشته باشد.
• بیشترین حفاظت را در برابر خوردگی فلزات سیستم خنک‌کننده داشته و بر روی رنگ بدنه خودرو اثر نامطلوب نداشته باشد.

نکاتی‌که درهنگام استفاده از مایع خنک‌کننده موتور باید به آن توجه داشت

• عمر مفید مایع خنک‌کننده بستگی به نوع ضد یخ دارد. زمان مناسب تعویض مطابق اطلاعات مندرج در دفترچه راهنمای مشتری خودرو، توصیه می‌شود.
• رنگ ضدیخ با کیفیت آن مرتبط نیست و سازندگان برای مشخص‌کردن محصـولات خود از رنگ‌های گوناگونی استفاده می‌نمایند.
• هم‌رنگ‌بودن ضدیخ‌ها دلیلی بر کیفیت یکسان آنها نیست، بنابراین از مخلوط‌کردن آنها باید اجتناب کرد.
• در مورد نسبت صحیح رقیق‌سازی نیز باید به دستورالعمل سازندگان توجه کرد.

اگر غلظت ضدیخ بیش از مقدار توصیه شده باشد، امکان خرابی واترپمپ و افزایش خوردگی وجود دارد. همچنین اگر غلظت ضدیخ کمتر از حد توصیه شده باشد، موجب افزایش نقطه انجماد و یخ‌زدن آن در مجاری سیستم رادیاتور می‌شود.کیفیت آب استفاده شده در رقیق‌سازی ضدیخ، مهم است و حتی‌المقدور باید از آب با املاح کم استفاده کرد.
ضدیخ‌ها معمولا کف تولید نمی‌کنند. مشاهده کف می‌تواند به‌علت واردشدن هوا به سیستم خنک‌کننده موتور باشد. در این صورت باید رادیاتور را کاملاً تخلیه کرده و تمامی لوله‌های رابط، واشرها، بست‌ها و ترموستات را بررسی و نسبت به تعمیر قطعات معیوب اقدام کرد.

با بازکردن بست اتصال خروجی از ترموستات و شیلنگ لاستیکی باید تمام مسیر گردش ضدیخ، با آب یا محلول‌های ویژه تمیز شود و بدنه بیرونی رادیاتور از افزودن ضدیخ در سیستم خنک‌کننده باید از سلامت و کارایی قسمت‌های مختلف سیستم خنک‌کاری مانند ترموستات، پمپ آب، شیلنگ‌ها و درب رادیاتور نیز به وسیله برس پلاستیکی نرم و با محلول آب و صابون شست‌وشو داده تا عبور هوا از میان پره‌های رادیاتور بهتر انجام شود.
با توجه به اینکه این محلول‌ها درجه جوش مایع خنک‌کننده موتور را نیز بالا می‌برند، لذا از تخلیه و جایگزینی با آب معمولی در فصول گرم سال، جداً خودداری نمائید.

ایرادات احتمالی و قطعی استفاده از قطعات غیر استاندارد

• امکان خرابی واترپمپ و افزایش خوردگی و یا ایجاد رسوب در سیستم خنک کاری خودرو
• یخ‌زدن مجاری سیستم خنک کننده
• اثر نامطلوب و بروز ایراد برروی قطعات موتور، لوله‌های ارتباطی، شیلنگ‌های رادیاتور ، واترپمپ و سایر قطعات .
• خوردگی فلزات سیستم خنک‌کننده
• دو فاز شدن ( رسوبات لجنی ) ضد یخ در صورت اختلاط ضد یخ معدنی با ضد یخ آلی