قوانین پایه برای تیونینگ یک خودرو
مقدمه ای بر تیونینگ خودرو
برای تقویت یک خودرو باید اصول کارکرد پیشرانه را بشناسیم، خودرو برای حرکت نیاز به دم و بازدم و سوخت و آتش دارد
برای تیونینگ تمامی این قسمت‌ها صدها روش مختلف وجود دارد که بسته به پیشرانه‌ی خودرو متفاوت است، ولی برای تیونینگِ سبک یک پیشرانه‌ی شهری مواردی بهتر از نمونه‌های زیر یافت نمی‌شود:
سیستم تنفس موتور:
همانگونه که گفته شد تمامی پیشرانه‌ها برای فعالیت نیاز به تنفس هوا دارند. روش‌های مختلفی برای بهبود تنفس ماشین و در نتیجه افزایش قدرت آن وجود دارند که فلسفه‌ی وجود توربو و سوپرشار‌ژها بر همین اساس است. ولی برای یک تیونینگ جمع و جور، خرید و نصب کیت تغذیه‌ی هوا توصیه می‌شود. کیت‌های Cold Air Intake دارای بیشترین بازدهی هستند، ولی از آن‌ها انتظار زیرو رو شدن قدرت موتور را نباید داشته باشید!
سوخت خودرو:
هوا بعد از مکیده شدن بدرون سیلندرها فرستاده می‌شود، تا در آن‌جا با نسبت معینی سوخت ترکیب شود و بعد از انفجار توسط جرقه‌ی شمع‌ها، توان‌بخش حرکت موتور شود. بسته به طراحی موتور، درجه‌ی کیفی سوخت و نوع آن بسیار دارای اهمیت است. در خودرویی که تراکم آن با سوخت بنزین سوپر هماهنگی دارد، بهره‌گیری از بنزین با اکتان پایین‌تر علاوه بر وجودناک باعث افت محسوس قدرت خواهد شد. استفاده از چیپ‌های تیونینگ حرفه‌ای، معمولا باعث افزایش پاشش سوخت به درون مجموعه می‌شود که تا حدودی افزایش قدرت را در پی خواهد داشت.این چیپ با اتصال به ECU و تغییر در پارامتر‌های آن، تا حدودی باعث افزایش قدرت می‌شود.
سیستم جرقه:
تنها یک جرقه‌ی قوی است که محلول سوخت و هوا را به بهترین شکل ممکن منفجر می‌کند. جرقه‌ی ضعیف باعث افت توان و کارکرد ناهماهنگ موتور خواهد شد. برای تقویت جرقه به سراغ وایر‌هایی با جنس مرغوب بروید، شمع‌ها را از نوع چند پلاتینه انتخاب نکنید، مدل‌های تک پلاتین با کیفیت بالا و یا سوزنی از بهترین نمونه‌ها هستند.برای انتخاب شمع مناسب برای خودروی خود نیاز به تحقیق دارید.
خروج دود (سیستم تخلیه) :
محلول سوخت و هوا بعد از انفجار باید از طریق سیستم تخلیه خارج شود. حال هر چه این مسیر روانتر باشد، خروج دود سریعتر و در نتیجه قدرت موتور بیشتر می‌شود. دود بعد از گذر از پورت‌های دود سرسیلندر وارد مانیفولد دود و بعد از آن کاتالیزور می‌شود و در ادامه‌ی مسیر بعد از گذر از رزوناتور و منبع اگزوز وارد جو می‌شود. برای قسمت اول بهترین جایگزین یک هدرز با طراحی اصولی است، برای قسمت کاتالیزور که در واقع بیشترین افت توان در سیستم را دارد، می‌توان از نمونه‌های اسپرت استفاده کرد و برای بقیه قسمت‌ها هم از لوازم افتر‌مارکت شناخته شده بهره برد. تعویض کل این مجموعه بسته به نوع قوای محرکه درصد مطلوبی از افزایش توان را موتور آنخواهد کرد.این قطعه جایگزین مانیفولد دود می‌شود.
انجام تمامی موارد بالا در کنار هم باعث افزایش توان و عمر مجموعه‌ی پیشرانه می‌شود، به یاد داشته باشید که تیونینگ یک علم است، آن را به شیوه‌ی صحیح‌اش بیاموزید و همیشه این‌را بدانید که تزریق آن اسب‌های دوست‌داشتنی به زیرکاپوت مجانی نیست.
اگر تصمیم به شروعِ ورزش بدنسازی دارید پس انجام یک چکاپ پزشکی در ابتدایِ راه برای شما ضروری است و همینطور هنگامی که تصمیم به تقویتِ یک خودرو دارید، انجام یک چکاپ کاملِ فنی و رفع عیب برای آن واجب است. پس برای قدم اول وسوسه‌یِ استفاده از قطعات تیونینگ را کنار بگذارید و به بررسی نقاط ضعفِ ماشین خود بپردازید.
گامِ اول برای تیونینگِ خودرو: ماشین‌تان را به شرایط ایده‌آل برسانید!
۱. سیستم تعلیق را به طور کامل بررسی کنید و در انتها میزان فرمان بزنید.
۲. لاستیک‌ها را در صورتِ معیوب یا کهنه بودن با لاستیک‌هایی با سایز استاندارد ولی با جنس بهتر تعویض کنید. علاوه براین تنظیم بودنِ باد تایرها نقش مهمی در انتقال نیروی بهینه دارد.
۳. رینگ‌ها را بالانس کنید و در صورت تاب داشتن تعویض کنید، هیچ خودرویی با تعلیقِ معیوب و رینگ و لاستیکِ بیضی شکل نمی‌تواند قدرت را به طور کامل به آسفالت منتقل کند.
۴. سیستم هیدرولیک فرمان را بررسی کنید، چرا که سیستم هیدرولیک در صورت معیوب بودن، ممکن است درصدی از قدرت اتومبیل را به خودش اختصاص دهد.
۵. شاسی خودرو را نزد یک صافکار بررسی کنید، شاسی معیوب و پوسیده پاشنه‌آشیل یک خودروی تقویت شده محسوب می‌شود.
۶. خودرو را از لحاظ آیرودینامیک بدنه بررسی کنید، وجود قطعاتِ نصب شده‌یِ غیر استاندارد بر روی بدنه معمولا باعث تغییر وضعیتِ آیرودینامیکی خودرو و کاهش شتاب و سرعت می‌شود. همینطور در صورتی که قسمتی از بدنه‌ی خودرو دارای تصادف و فرورفتگی است، آن‌را ترمیم کنید. داخل گل‌گیرها را بررسی کنید تا شل‌گیرها در جایِ خود قرار داشته باشند.
۷. در صورت داشتنِ سراگزوز آن را خارج کنید، اغلبِ سراگزوز‌های موجود در بازار باعث کاهش قدرتِ خودرو می‌شوند.
۸. مجاری خروجی دود را از ابتدا تا انتها نزد یک اگزوزساز بررسی کنید، لوله‌ها و منبع و واشرهای دود در صورتِ معیوب بودن باعثِ کاهش قدرت می‌شوند.
۹. در دهه اخیر استفاده از منبع کاتالیزور برای کاهش آلاینده‌های خروجی، در تمامی خودروها به یک استاندارد تبدیل شده است، در صورت کارکردِ بالای ۸۰ هزار کیلومتر آن را تعویض کنید.
۱۰. برای توقفِ بهینه‌ی یک خودروی تقویت شده سیستم ترمز باید در شرایط ایده‌آل باشد. آن را به صورت کامل بررسی کنید، علاوه براین تاب داشتنِ دیسک و یا عملکردِ نامناسب پیستونِ ترمز باعث اتلاف نیرو خواهد شد.
۱۱. برای چرخشِ روانتر محور‌ها، رولبرینگ‌های سرچرخ بررسی شود و در صورتِ وجود ایراد تعویض شوند.
۱۲. فیلترِ هوا و روغن و بنزین را به همراه روغن موتورِ مناسب تعویض کنید. توجه داشته باشید که سرریزِ روغن موتور اضافه بر حجم اعلامی کارخانه، باعثِ کاهش کشش خودرو می‌شود.
۱۳. انژکتورها را با ریل سوخت در صورت کارکردِ بالای ۳۰ هزار کیلومتر شستشو دهید و برای خودروهای کاربراتوری، کاربرات آن‌را به طور کامل سرویس و تمیز کنید.
۱۴. از کارکردِ مناسب وایرها اطمینان حاصل کنید و شمع‌ها را هر ۲۰ هزار کیلومتر با نمونه‌یِ توصیه شده‌ی سازنده تعویض کنید. (انجام همزمان موارد ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ به صورت محسوس بر قدرت خودروی شما می‌افزاید.)
۱۵. برق کشیدنِ زیاد از خودرو دوستِ اتلاف نیروست! پس سعی کنید از سیستم‌های صوتی عجیب غریب و سنگین وزن و همچنین لامپ‌هایی با واتِ بالا برای روشنایی استفاده نکنید.
۱۶. باتری را بررسی کنید آیا هنوز برای استفاده جواب می‌دهد؟
۱۷. سیم‌های اتصال به بدنه را بررسی و ترجیحا تعویض کنید.
۱۸. در صورتِ وجود دلکو، آن‌را به صورتِ دقیق، بررسی و تنظیم کنید.
۱۹. پمپ بنزین خود را در صورتی که برقی است بررسی کنید، اگر شارژ مناسبی ارائه نمی‌دهد آن‌را تعویض کنید.
۲۰. در صورتِ تاکید خودروساز مبنی بر استفاده از بنزین با اکتان بالا، حتما از بنزینِ سوپر استفاده کنید.
۲۱. سنسورِ مپ و دریچه گاز و استپر خودرو را (در مدل‌های انژکتوری) با اسپری مدارشورِ خشک تمیز کنید.
۲۲. دریچه‌گاز را باز کنید و با اسپری انژکتورشور کاملا تمیز کنید.
۲۳. سیم گاز و اهرم دریچه گاز را در حالت تمام‌گاز بررسی کنید، آیا کامل باز می‌شود؟
۲۴. دستگاهِ دیاگ را به خودرو متصل کنید و در صورتِ وجود خطا، آن‌را برطرف کنید.
۲۵. گاهی وجود ایراد در قطعه‌ای به ظاهر بی اهمیت، علاوه بر ایجاد مشکلات دیگر باعث افت توان خودرو خواهد شد. ترموستاتِ آب یکی از آن‌هاست، در صورت ایراد آن را با نمونه استاندارد تعویض کنید.
۲۶. کمپرسِ تمامی سیلندرها را با شرایطِ اعلام شده از سوی کارخانه مطابقت دهید، در صورت کم بودنِ مقدار آن، مشکل را رفع کنید.
۲۷. از فیلرِ سوپاپ‌ها در مدل‌های فیلر دستی چشم‌پوشی نکنید، تنظیم بودنِ فیلر سوپاپ، می‌تواند جان دوباره‌ای به خودروی شما ببخشد. ۲۸. تسمه تایم را زودتر از زمانِ اعلامی کارخانه با جنس مرغوب تعویض کنید.
۲۹. از اهمیتِ زیاد دیسک و صفحه کلاچ در انتقال نیرو نباید غافل شد. دیسک و صفحه کلاچ را در صورتِ وجود لرزش و یا سر خوردن با نمونه‌‌ایِ مناسب تعویض کنید.
۳۰. گیربکس و دیفرانسیل، کاملا بررسی شود و در صورتِ ایراد در کارکرد، در جهت رفع عیب برآیید. ضمنا واسکازین گیربکس هر ۵۰ هزار کیلومتر یک‌بار باید تعویض شود.
۳۱. در نهایت بار اضافی را از صندوق به منظورِ کاهش وزن خارج کنید.
گام دوم برای تیونینگِ خودرو: زمینه‌ی مورد علاقه‌ی خود را پیدا کنید.
الف. ظاهری و رفاهی:۱. اضافه‌کردن آپشن‌ها و امکانات خودرو: اگر بشود این دست تغییرات را تیونینگ نام برد، در حال حاضر پرطرفدارترین شاخه در ایران به شمار می‌رود. باید در نظر داشته باشید که متاسفانه هزینه‌ی اضافه کردن آپشن‌ها در هنگام فروش خودرو به جیب شما باز نمی‌گردد.
۲. سیستم صوتی: تقویت سیستم صوتی راه‌کارهای متفاوتی دارد و در سطوح مختلف قابل انجام است.
۳. تغییرات در بدنه: تعویض چراغ‌ها، جای‌گذاری یک باله بر روی صندوق، بکارگیری انواع برچسب‌های بدنه، تعویض رینگ و لاستیک، جای‌گذاری نئون در زیر خودرو، استفاده از زیرسپری‌ها و رکاب و در نهایت تعویض سپرهای عقب و جلو با نمونه‌های دیگر و تعویض کاپوت‌ها و کاهش ارتفاع به شکلی که در عملکرد خودرو تاثیرگذار نباشد، همگی نمونه‌های از این قبیل هستند.
۴. تغییرات در کابین: تعویض صندلی‌‌ها و فرمان، استفاده از پوشش چرم یا جیر برای رودری‌ها یا پوشش داخلیِ سقف و ستون‌ها، تغییر در اهرم ترمز دستی و دسته دنده، استفاده از پدال‌های آلومنیومی، دستکاری در نورپردازی داخلی خودرو، تغییر در شکل نشانگرها و…
۵. زیباسازیِ زیر درب موتور: رنگ کردن قسمت‌هایی از موتور و استفاده از برچسب‌ها و…
واضح است که برای انجام تمامی موارد بالا (به غیر از مورد شماره‌ی ۲) به تخصص خاصی نیاز نیست و صرفا باید کمی خوش سلیقه بود!
ب. دستکاری فنی:۱. بهینهسازیِ پیشرانه و مجموعه‌ی انتقال قدرت: علم تیونینگ موتور به وسعت یک دنیاست، برای علاقه‌مندان به این شاخه آشنایی کامل با سازوکار مولد نیرو و انتقال نیرو و برق خودرو توصیه می‌شود. دستکاریِ مفید در این مجموعه (برخلاف جو حاکم بر کشور ما) به صورت سلیقه‌ای نیست و تنها از طریق مطالعه و تحقیق و پرسش از افراد آگاه و محاسبات فراوان و کسبِ تجربه صورت می‌گیرد.
۲. بهینهسازیِ مجموعه‌ی تعلیق، ترمز، لاستیک: تقویت مجموعه‌ی سیستم ترمز و تعلیق خودرو در کنار افزایش قدرت الزامی است. رانندگی با یک ماشین قدرتمند بدون ترمز مناسب و با حداقل قابلیت‌ها در پیچیدن قطعا عذاب‌آور است و برای ایمنی و سلامت سرنشینان مخاطره‌آمیز خواهد بود. برای شروع بهتر است با انواع سیستم‌های تعلیق و نحوه کارکرد آن‌ها آشنایی پیدا کنید. بهینهسازیِ تعلیق فقط کاهش ارتفاع و یا تغییر در غلظت کمک‌فنرها نیست و برای تغییرات اصولی، مطالعه‌ی کُتب‌ای که در این رشته به تحریر درآمده‌اند توصیه می‌شود.
علم طراحی موتور و به‌سازیِ آن هر روز پیشرفت و تغییراتِ بیشتری را تجربه می کند، به گونه‌ای که گرفتن ۱۰۰ اسب‌بخار قدرت به ازای هر لیتر حجم موتور از یک پیشرانه‌ی دورن‌سوزِ بنزینی که تا دهه‌ی گذشته فقط در انحصار خودروهای سوپراسپرت بود، امروزه چیز عجیبی نیست و گاها در یک خودروی شهری هم مشاهده می‌شود! حال اگر از علاقه‌مندان به افزایش بازدهی در شاخه‌ی فنیِ خودرو هستید، در قسمت‌های بعدی ما را دنبال کنید.
گام سوم برای تیونینگِ خودرو: بدانید که چه می‌خواهید.واضح است که مهم‌ترین گام برای تیونینگ، داشتن یک خودروی مناسب است، با پاسخ دادن به سوالات زیر و کمی تحقیق، برای شما روشن خواهد شد که باید به دنبال کدام برند و مدل باشید.
۱. بودجه‌ی من چقدر است؟اولین و مهم‌ترین سوال که حد فعلی شما را در خرید و دستکاری اتومبیل روشن می‌کند. در واقع قدرت بیشتر رابطه‌ی مستقیمی با دلار بیشتر دارد. توجه داشته باشید که هیچوقت کل بودجه‌ی خود را صرف این‌کار نکنید و برای آن حد‌و‌مرزی در نظر بگیرید.
۲. سطح توانایی‌های من؟متاسفانه رانندگی حرفه‌ای با لایی کشیدن‌های متمادی و پرسرعت راندن تعریف نمی‌شود و همینطور الفبای رانندگی با یک خودروی دیفرانسیل جلو یا عقب پرقدرت به‌کلی با نمونه‌های استاندارد متفاوت است! قبل از انجام این اعمال سعی کنید که شانس رانندگی با یک خودروی پرقدرت را داشته باشید، در غیر اینصورت راندن یک خودروی دیفرانسیل عقبِ استاندارد، در زمان یخ‌زدگی زمین تلاش خوبی است! در صورت عدم توانایی، شرکت در کلاس‌های آموزش رانندگی حرفه‌ای گزینه‌ی مناسبی است.
۳. هدف من از آماده‌سازی؟پاسخ به این سوال درب‌های روشن جدیدی را به روی شما می‌گشاید، آیا هدف شما از تیونینگ خودرو فقط کل‌کل‌های خیابانی یا به نوعی دورگیری روانِ خودرو در سطح شهر است؟ در صورتی که پاسخ مثبت است معمولا استهلاک و مصرف بنزین در خودروهای تیونینگ شده‌ی شهری مورد توجه قرار می‌گیرند، قدرت بیشتر همیشه تابعی از افزایش مصرف بنزین و استهلاک است، این دو پارامتر برای شما تا چه اندازه اهمیت دارد؟ در صورتی که هدف شما آماده‌سازی خودرو برای شرکت در مسابقات است و با بودجه‌ی شما هم‌خوانی دارد، حال سوالات دیگری مطرح می‌شود.
۴. در چه سبک مسابقاتی شرکت می‌کنم؟در ایران مسابقات خودرویی فعلا در زمینه‌های شتاب مستقیم ۴۰۰ متر یا درگ، مسابقات دریفت یا سُر دادن خودرو همراه با کنترل کامل، مسابقات سرعت در پیست، مسابقات رالی، مسابقات خارج از جاده یا Off Road برگزار می‌شود. مشخص است که یک خودروی شاسی بلند که مناسب آفرود است در مسابقات سرعت کارایی خاصی ندارد و بلعکس، خودرویی که به صورت تخصصی برای یک سبک مشخص آماده‌سازی بشود، نتیجه‌ی بهتری را عاید شما خواهد کرد.
۵. هدف کسب چه رتبه‌ای و در چه رده‌ای است؟فدراسیون اتومبیلرانی ایران، رده‌ها و کلاس‌های مختلفی را برطبق مشخصات خودرویی برای مسابقات مختلف تدارک دیده است، بعد از مطالعه، کلاس را انتخاب کنید و برای کسب رتبه‌ی موردنظر تلاش کنید. دقت داشته باشید که الزاما داشتن یک خودروی قوی‌تر نسبت به سایر شرکت‌کنندگان دلیلی بر کسب مقام نیست.
۶. قوانین مسابقه چیست؟قوانین اعلام شده برای آن مسابقه را به صورت موشکافانه بررسی کنید، که مبادا به خاطر نقض یک قانون، خودروی شما بعد از صرف این‌همه زمان و هزینه از مسابقات باز بماند.
با داشتن جواب این سوالات، تقریبا به خودرویی که بایستی خریداری شود نزدیک شده‌اید، حال نوبت شماست که تحقیق کنید و دوباره تحقیق کنید تا ماشین مورد‌نظرتان را به درستی پیدا کنید، شاید آن خودرو همانی باشد که شما هم‌اکنون صاحب آن هستید؟
منبع :کارنوتر