معرفی انواع تسمه و کاربردهای آن + عکس

انواع تسمه و کاربرد های آن

1- تسمه چیست؟

تسمه نوار حلقه ای است که از مواد انعطاف پذیر تشکیل شده است که که وظیفه اش اتصال مکانیکی دو یا چند شفت چرخان استفاده میشود (تسمه ها روی قرقرهها حلقه میشوند.)

تسمه ها ارزانترین وسیله برای انتقال نیرو بین شفت هایی هستند که حتی ممکن است موازی نباشند .

در طوا صد سال گذشته تسمه ها در لوازم خانگی ، کمپرسور ها ،دیزل ژناتور ها وماشین آلات صنعتی استفاده میشود

این محصول راحت نصب میشوند و نیاز به روغن کاری ندارد.

2- انواع تسمه

A- تسمه تخت

B- تسمه گرد

C- تسمه چند شیار

D- تسمه آجدار

E- تسمه تایمینگ یا دنده دار

F-  تسمه v یا ذوزنقه ای

 A-تسمه تخت

تسمه تخت ، ساده ترین نوع تسمه میان تسمه ها است ،سطح مقطع مستطیلی دارد اوایل از چرم برای تولیدش استفاده میشد ولی امروزه از فولاد یا مواد مصنوعی با مقاومت بالا مانند پلی آمید یا آرامید استفاده میشود

تسمه های تخت امکان انتقال سرعت های بالا را فراهم میکند.

B- تسمه گرد

تسمه های گرد تسمه های خاصی هستند که منحصرا برای انتقال حرکت مورد استفاده قرار میگیرند کمتر برای انتقال نیرو استفاده میشوند.

تسمه های گرد به دلیل سطح مقطع متقارن شکلی که دارند به راحتی میتوانند به وسیه ی قرقره های هدایت کننده در جهت های مختلف هدایت شوند.

C- تسمه چند شیار

تسمه چند شیار از کنار هم قرار گرفتن چند تسمه v شکل ساخنه میشود

و از این تسمه برای انتقال قدرت های بالا استفاده میشود.

D- تسمه آجدار

تسمه آجدار ترکیبی از تسمه تخت و تسمه ی V است که برای موتور های کوچک طراحی شده است مثل دستگاه های لوازم خانگی از جمله ماشین لباسشویی ، میکسر و غیره

E- تسمه تایمینگ یا دنده دار

تسمه تایمینگ( دنده دار) تسمه ای است که کاربردش در صنعت زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که زمان چرخش و جا به جایی نیرو، حائز اهمیت است یعنی دقت کنترل برایمان در آن قسمت بسیار مهم است و نیاز به موقعیت مکانی دقیق دارد که وجود دندانه های متصل به سطح تسمه تایم نیرو را به طور مثبت انتقال میدهد و لغزش نمیتواند رخ دهد.

F- تسمه V

در این بخش به معرفی تسمه های انتقال قدرت بالا می پردازیم که معمولا در صنایع مورد استفاده قرار می گیرند.

بر خلاف تسمه‌های تخت، که فقط به اصطکاک متکی هستند و می‌توانند قرقره‌ها را ردیابی و بلغزانند، تسمه‌های V دارای دیواره‌های جانبی هستند که در شیارهای شیار مربوطه قرار می‌گیرند و سطح اضافی و پایداری بیشتری را فراهم می‌کنند.

همانطور که تسمه ها کار می کنند، کشش تسمه یک نیروی گوه ای عمود بر بالای آنها اعمال می کند و دیواره های جانبی آنها را به طرف شیارهای شیار فشار می دهد، که نیروهای اصطکاک را چند برابر می کند که به درایو اجازه می دهد بارهای بیشتری را منتقل کند.

انواع تسمه V:

F1- تسمه V شکل استاندارد ساده:

تسمه های V-کلاسیک در آلمان طبق استاندارد DIN 2215 استاندارد شده اند و نسبت ارتفاع به عرض 1:1.6 دارند. طناب های کششی ساخته شده از فولاد، آرامید، پلی استر یا شیشه در یک هسته الاستومری پوشیده شده توسط یک لایه رویی تعبیه شده اند. طناب های کششی در سطح عرض اسمی (محور خنثی) اجرا می شوند.

F2- تسمه V شکل باریک:

در مقایسه با تسمه های V شکل استاندارد، تسمه های V باریک نسبت ارتفاع به عرض مطلوب تری 1:1.2 دارند. ارتفاع بیشتر (در همان عرض یک تسمه V شکل کلاسیک) انتقال قدرت بیشتر را تضمین می کند. برعکس، عرض تسمه می تواند با همان انتقال قدرت بسیار کوچکتر باشد. جرم تسمه پایینی مربوط به تسمه V باریک، نیروهای گریز از مرکز را کاهش می دهد که در حین کار ایجاد می شود، به طوری که می توان به سرعت های تسمه بالاتری دست یافت.

با این حال، افزایش ضخامت تسمه تأثیر نامطلوبی بر انعطاف پذیری دارد، برای جبران این امر و برای اینکه بتوان از تسمه های V شکل باریک حتی با قطر قرقره نسبتاً کوچک استفاده کرد، آنها را دندانه دار می کنند (به اصطلاح تسمه های V شکل دندانه دار باریک). این باعث افزایش انعطاف پذیری حتی با انحناهای قوی می شود. به همین دلیل است که معمولاً تسمه های V باریک در نسخه لبه خام یافت می شوند.

F3- تسمه های عریض V (تسمه های سرعت متغیر)

به اصطلاح تسمه‌های V گسترده با نسبت ارتفاع به عرض بیش از 1:2 برای انتقال قدرت سنگین و برای کاربردهایی که تغییرات سرعت زیاد رخ می‌دهد استفاده می‌شود. بنابراین به آنها تسمه سرعت متغیر نیز می گویند.

تسمه های سرعت متغیر معمولاً برای کاهش سفتی خمشی دندانه دار می شوند. چنین انواع تسمه ، در گیربکس های متغیر پیوسته استفاده می شود که در آنها قطر قرقره با تغییر محوری برای تنظیم نسبت انتقال تغییر می کند.

F4- تسمه های دوبل V(تسمه شش گوش):

تسمه های دوبل در اصل دو تسمه V هستند که روی هم قرار می گیرند. بنابراین می توان از هر دو طرف تسمه برای انتقال نیرو استفاده کرد. به دلیل شکل مقطعی که دارند، تسمه های V دوتایی به عنوان تسمه شش گوش نیز شناخته می شوند. تسمه های شش گوش قادر به حرکت دو قرقره با حس چرخش مخالف هستند. در مواقعی که جهت چرخش معکوس می شود نیز می توان از تسمه V دوبل استفاده کرد.

3- علائم خرابی تسمه

A- ترک تصادفی در سراسر دنده:

شکل ظاهری: ترک های کوچک و در عین حال قابل مشاهده در طول یک دنده یا دنده ها.

علت: قرار گرفتن مداوم در معرض دمای بالا و تنش خم شدن اطراف قرقره ها منجر به ترک خوردن می شود. ترک ها از ابتدای دنده شروع می شوند و تا انتهای تسمه رشد می کنند. به عنوان یک قاعده، اگر ترک ها با فاصله 1 یا 2 سانتی متر از هم ظاهر شوند، 80٪ از عمر آن از بین می رود و تسمه باید تعویض شود.

راه حل: تسمه ای را جایگزین کنید که برای مقاومت در برابر دماهای بالاتر و مقاومت در برابر ترک خوردگی طراحی شده است.

B-تکه تکه شدن :

ظاهر: قطعات یا قطعات لاستیکی از تسمه جدا شده اند. هنگامی که انقباض رخ می دهد، یک تسمه

ممکن است در هر لحظه از کار بیفتد.

علت: هنگامی که چندین ترک در یک ناحیه به موازات شیار حرکت می کنند، ممکن است شکستگی رخ دهد. گرما، عمر تسمه و تنش عوامل اصلی تکه تکه شدن هستند.

راه حل: تسمه ای را جایگزین کنید، که برای انعطاف پذیری بیشتر و تحمل گرما در محفظه های موتور کوچکتر امروزی طراحی شده است.

C- سایش:

ظاهر: پشت تسمه براق یا لعاب به نظر می رسد. در مراحل پیشرفته، پارچه یا حتی طناب کشی نمایان می شود و آسیب می بیند.

علت: هنگام حرکت، تسمه با یک جسم خارجی در مسیر خود مانند فلنج یا پیچ تماس پیدا می کند. این ممکن است ناشی از کشش نامناسب تسمه یا بال زدن تسمه (ارتعاشات) در طول دهانه بلندتر بین دو قرقره باشد..

راه حل: تسمه را تعویض کنید و از ردیابی کامل تسمه هنگام چرخش آن به دور قرقره ها اطمینان حاصل کنید. کشنده را بررسی کنید و از کشش مناسب تسمه اطمینان حاصل کنید.

D- جداسازی دنده:

شکل ظاهری: یک دنده تسمه بریده می شود یا شروع به جدا شدن از پایه تسمه می کند..

علت: تسمه به درستی قرار نگرفته است. یکی از دنده های تسمه در خارج از شیار قرقره قرار می گیرد و باعث می شود که دنده تسمه بدون شیار پشتیبان یا هم تراز قرقره کار کند.

راه حل: عمر تسمه به شدت محدود شده است، بنابراین تسمه باید فورا تعویض شود. اطمینان حاصل کنید که تمام دنده های تسمه جایگزین در شیارهای قرقره قرار می گیرند.

E- نفوذ شن:

شکل ظاهری: سوراخ های کوچکی در پشت تسمه قابل مشاهده است. ممکن است برجستگی ها قابل مشاهده باشند و پارچه اطراف سوراخ ها ساییده شود.

علت: شن گرانول یا سنگریزه بین شیار(های) تسمه و برآمدگی(های) قرقره فرو رفته است. خودروهایی که سپر محافظ موتور در آنها وجود ندارد احتمالاً این مشکل را دارند..

راه حل: کل شیار را بررسی کنید و سپس یک تسمه را جایگزین کنید، مطمئن شوید که تسمه جدید روی قرقره های کامل کار می کند. یک محافظ محافظ موتور نصب کنید.

F- تسمه شکسته :

شکل ظاهری: تسمه شکسته است..

علت: یک جسم خارجی بزرگ بین تسمه و قرقره می تواند تسمه را بریده و طناب های کششی را بشکند. شکستگی کششی ممکن است اتفاق بیفتد، اما زمانی که تسمه در حین نصب فشار داده می شود یا روی آن بسته می شود، مورد توجه قرار نمی گیرد. علل احتمالی دیگر ممکن است بارهای شوک شدید یا مسدود شدن قرقره و/یا لوازم جانبی باشد..

راه حل: تمام اجزای درایو را به دقت بررسی کنید تا اشیا خارجی یا آسیب دیده باشند. تمام قرقره های درایو باید آزادانه بچرخند. تسمه را تعویض کنید. مطمئن شوید که تسمه جدید را با ابزارهای نامناسب به درایو فشار ندهید.

G- سر و صدای تسمه :

• ظاهر:
• صدای جیر جیر
• صدای جیغ
• تیک تاک
• صدای ضربه
• تق تق
• صدای سایش
• صدایی که از تسمه می آید..

راه حل: برای تشخیص صحیح صدای شیار تسمهو لوازم جانبی و… برای از بین بردن علت اصلی مشکل، دستورالعمل های ما را بخوانید.

H- خارجی ترین دنده های آسیب دیده :ظاهر: ممکن است دیواره های جانبی تسمه لعاب دار به نظر برسند یا طناب لبه ممکن است فرسوده شده و دنده ها برداشته شوند. ممکن است صدای قابل توجهی ایجاد شود. در موارد شدید، تسمه می تواند به درایو تسمه تایم کشیده شود و باعث آسیب فاجعه بار موتور شود.

علت: ناهماهنگی قرقره یکی از دلایل شایع خرابی زودرس تسمه است. ناهماهنگی تسمه را مجبور می کند در حین دویدن پیچ خورده یا بپیچد که باعث سایش زودرس می شود..

راه‌حل: تسمه را تعویض کنید و مطمئن شوید که قرقره‌ها مجدداً تنظیم شده‌اند. آن را نیز بررسی کنید.

4- کاربرد تسمه:

یکی از کاربردی ترین قطعات در تمامی زمینه ها تسمه میباشد .

• خانگی :  کولر آبی
• صنعتی : در تمامی کارخانه ها در خط تولید و خط انتقال از تسمه های فراروانی استفاده میشود .
• ماشی آلات : امروزه در تمام خودرو ها تسمه وجود دارد . تسمه تایم و تسمه فن

5- مزایای تسمه:

در مقایسه با درایو چرخ دنده، یک درایو تسمه می تواند

برای پل زدن فاصله های بیشتر بین دو شفت به روشی ساده تر استفاده شود.

درایوهای زنجیره ای نیز این مزیت را دارند و بنابراین برای دوچرخه هایی که باید فاصله نسبتا زیادی بین پدال و چرخ عقب طی شود استفاده می شود..

تسمه های اصطکاکی مانند تسمه های تخت یا تسمه های V نیز عملکرد اضافه بار طبیعی را ارائه می دهند. بر خلاف درایوهای دنده، اضافه بار به سادگی باعث می شود که تسمه از بین برود (لغزش لغزش). این انتقال را از آسیب های عمده محافظت می کند. در بدترین حالت، فقط تسمه نیاز به تعویض دارد و نه کل چرخ دنده ها.

یکی دیگر از مزایای تسمه درایوها، خاصیت ارتجاعی تسمه ها در مقایسه با دنده های سفت و سخت است.

البته توجه داشته باشید که خاصیت ارتجاعی بالای تسمه باعث افزایش لغزش الاستیک نیز می شود. بنابراین تسمه‌ها را نمی‌توان خیلی الاستیک ساخت، اما نمی‌توان آن‌ها را خیلی غیرکشسان طراحی کرد، زیرا در غیر این صورت ویژگی جذب شوک مثبت از بین می‌رود.

6- لوازم مرتبط به تسمه:

هرز گرد و تسمه سفت کن بخش هایی از لوازم تسمه میباشند که در نگه داشتن سلامت تسمه نقش بسیار مهمی دارند.

A-سفت کننده تسمه:

تسمه سفت کن بدین منظور تعبیه شده است تا کشش مشخصی را بر روی تسمه پروانه ایجاد کند.

علائم تعویض تسمه سفت کن:

زمانی که موتور را روشن می کنید، صدای غیرعادی شبیه جیر جیر و ساییدگی را خواهید شنید.

نحوه ی تعویض تسمه سفت کن:

الف- تسمه پروانه را باز کنید.

ب- پولی ها رو بررسی کنید.

ج- تسمه سفت کن را ررسی کنید.

د- تسمه پروانه را نصب کنید.

ه- ماشین یا موتور را برای تست روشن کنید .

B- فولی

فولی قطعه‌ای بسیار پر کاربرد در یک سیستم است که جهت انتقال نیرو بین اجزا مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و معمولا در حالت پولی مجزا و یا به همراه دنده و… می‌باشد. در این شاخه انواع پولی با قطر شافت، قطر بدنه و حالت ترکیبی آن با چرخ دنده و… قرار دارند که دارای جنس‌های مختلفی از قبیل فولی پلاستیکی و فلزی و… است و باید بر اساس نوع کاربرد، جنس و ابعاد مربوطه انتخاب شود.

انواع تسمه و کاربرد های آن

کارستان