عمر مفید لاستیک خودروی شما چقدر است؟
لاستیک‌های شما تنها نقطه تماس ماشین شما با جاده هستند. به عبارتی جان شما و سرنشینان به ۸۰ سانتی‌متر بند است! «هر لاستیک به طور میانگین ۱۸ تا ۲۰ سانتی‌متر پهنا دارد.» در اصل لاستیک فرسوده به معنای خودروی فرسوده است. لاستیک‌ها باید در بهترین حالت باشند تا ایمنی شما و سایر رانندگان در جاده را تضمین کنند. پس اگر نسبت به لاستیک‌های ماشین خود بی‌اهمیت باشید هم سلامتی خود و هم جیبتان را به خطر میندازید. امروز در مجله همتایر قصد داریم تا نکاتی را بررسی کنیم که قطعاً به کارتان خواهد آمد، پس بریم تا بدانیم چطور طول عمر لاستیک خودروی‌مان را افزایش دهیم؟
عمر مفید لاستیک خودروی شما چقدر است؟
مدت‌ها مردم برای اینکه بتوانند سلامت و صحت یک تایر را تشخیص دهند، میزان عمق آج‌ها را در نظر می‌گرفتند و با صاف شدن ظاهری آج لاستیک تصمیم به تعویض آن می‌گرفتند.در حقیقت اگر عمق آج تایر خودرو مناسب باشد، شما با اطمینان میگویید: «این تایر سالم است!» فارغ از اینکه مهم‌ترین فاکتور یعنی (سن تایر) را در نظر نمی‌گیرید؛ و لاستیک بیچاره‌ای که پا به سن گذاشته مظلوم واقع میشود! باید به یاد داشته باشید که لاستیک های قدیمی جدای از میزان صاف‌شدگی و عمق آج‌ها، می‌توانند بسیار خطرناک و مهلک باشند.
ممکن است برخی بگویند: وقتی برای تایرها هیچ تاریخ انقضایی وجود ندارد، ما باید کف دستمان را بو کنیم تا بفهمیم چه زمان باید این تایرها را تعویض نماییم؟ بسیاری از خودروسازان معروف مانند: بنز، نیسان، فورد و… فارغ از در نظر گرفتن میزان صاف‌شدگی توصیه دارند که تایرها نهایتاً هر ۵ سال تعویض شوند.
به آن دسته از افرادی که به تایر کهنه حتی نیم‌نگاهی ندارند و آن در نظر نمی‌گیرند، باید گفت: در اثر میزان پیمایش، تایرها در کمتر از ۳ یا ۴ سال آج خود را از دست‌داده و صاف می‌شوند.
حالا عمر مفید تایرها معمولا چقدر است؟ در جواب این سؤال باید بگوییم”بستگی دارد“. یک تایر معمولی باید بین ۱۰۰.۰۰۰ تا ۱۲۰.۰۰۰ کیلومتر یا حدود چهار تا پنج سال دوام بیاورد. اما چند عامل کلیدی وجود دارد که بر طول عمر لاستیک شما تأثیر می‌گذارد که ادامه مقاله آن را با هم بررسی خواهیم کرد.
تولید کننده
اکثر تایرهای موجود در بازار طوری طراحی شده‌اند که حدود ۱۰۰.۰۰۰ کیلومتر دوام می‌آورند، اما این فاکتور راجع به هر تایر متفاوت است. برخی از تولیدکنندگان تایر تا ۱۳۰.۰۰۰ کیلومتر یا بیشتر گارانتی ارائه می‌کنند که نشان‌دهنده اعتماد به طول عمر لاستیک بر اساس مهندسی، فناوری و طراحی آن است. تایرهای دیگری نیز ممکن است با گارانتی ۵۰.۰۰۰ کیلومتری عرضه شود.
نوع لاستیک‌هایی که خریداری می‌کنید نیز در طول عمر آنها نقش دارد. به‌عنوان‌مثال، در مطالعه‌ای که توسط مجله اینترنتی Consumer Report انجام شد، تایرهای باکیفیت فوق‌العاده تقریباً عمر کمتری نسبت به تایرهای خودروهای خانوادگی دارند. علاوه بر این، لاستیک های تمام فصل، تابستانی و زمستانی دارای درجه‌بندی آج و در نتیجه طول عمر متفاوتی خواهند بود؛ بنابراین، برای خرید تایر خودرویتان باید توجه بیشتری نسبت به برند و تولیدکننده خرج کنید تا منجر به یک خرید منطقی و اقتصادی شود.
از دیگر عواملی که تولیدکننده میتواند بر طول عمر لاستیک اثر بگذارد می‌توان به تکنولوژی طراحی، نحوه تولید و فرایند کنترل کیفیت در کارخانه اشاره کرد. جالب است که بدانید، آمار نشان می دهد سالانه بیش از ۱ میلیارد مایل آزمایش لاستیک انجام میشود! چیزی معادل ۴۰۰۰۰ بار دورزدن دورِ کره زمین!
سبک رانندگی
همه شما کسانی را می‌شناسید که انگار نسخه واقعی مایکل شوماخر هستند! این افراد در معرض خطر بیشتری برای تعویض تایرهای فرسوده پیش از موعد هستند. اگر مرتباً خودروی خود را در معرض شتاب شدید، دور موتور سنگین و رانندگی خشن بر روی دست‌اندازها و چاله‌های خیابان قرار دهید، لاستیک‌های شما آسیب خواهند دید.
یکی از بدترین عادت‌ها شتاب گیری تند و تیز است. هر بار که پدال گاز را تا انتها فشار می‌دهید، میزان اصطکاک سطح تایر شما افزایش می‌یابد. لاستیک در تلاش است تا جاده را چنگ بزند درحالی‌که موتور یک نیروی خشونت‌آمیز به چرخ وارد می‌کند. برای حفظ طول عمر لاستیک‌هایتان، وقتی چراغ راهنمایی سبز میشود، آرامش خودتان را حفظ کنید. زندگی یک مسابقه است، درست، ولی فرمول یک که نیست! گذاشتن رد لاستیک در جاده ممکن است در ابتدا جذاب به نظر برسد، اما در نهایت فقط به لاستیک‌ها و جیب شما آسیب می‌رساند.
یکی دیگر از این عادات بد رانندگی این است که حتی یک‌بار در ماه هم فشار باد لاستیک خود را چک نمی‌کنید تا مطمئن شوید لاستیک‌های شما دارای فشار باد لاستیک مناسب هستند که در داخل درب خودروی شما نوشته شده است. این کار ساده بهترین پایداری، ترمزگیری و ایمنی را به شما می‌دهد و طول عمر لاستیک‌های شما را افزایش می‌دهد. همچنین سعی کنید وسیله نقلیه خود را درک کنید. مراقب صدای غیرعادی لاستیک‌ها باشید. ببینید آیا هنگام رانندگی با خودرو خود هنگام ترمز به طور غیرعادی از مسیر خود منحرف نمی‌شود؟ خدمات ساده‌ی تعمیر و نگهداری لاستیک، مانند تراز چرخ، بالانس و تایم فرمان را انجام دهید.
خودرو
باور کنید یا نه خودِ خودرو و نحوه نگهداری از آن نیز تاثیرات به سزایی بر طول عمر لاستیک های نازنین شما دارد. برای مثال وقتی همیشه خودروی خود را زیر اشعه سوزان خورشید رها می کنید، انتظار عمر مفید را از تایرهایتان نداشته باشید. این کار علاوه بر آسیب به بافت تایر باعث مشکلات دیگری همچون تغییر رنگ بدنه خودرو، افت کیفیت داشبورد و اتاق خودرو و … نیز میشود. وقتی ماشین شما دچار مشکل میشود بهتر است هر چه سریعتر مشکلش را رفع کنید، زیرا بی توجهی به این عامل مهم میتواند برایتان سنگین تمام شود.
برای مثال بی توجهی به تنظیم زوایای چرخ ها در درازمدت سبب لاستیک سایی و کاهش طول عمر لاستیک میشود. حتی ساکن ماندن طولانی مدت ماشین و لاستیک‌ها به یک شکل موجب فرسودگی آنها خواهد شد.به همین دلیل حتی اگر نمی‌خواهید خودروی خود را برای مدت طولانی حرکت دهید، جهت افزایش طول عمر لاستیک خودرو، حداقل هرچند روز یک‌بار ماشین را جابجا کنید تا لاستیک‌ها را از سکون طولانی و فرسایش دور نگه دارید!
وقتی از ماشین بیچاره تان به اندازه یک نیسان آبی از کار میکشید و به هر وانتی نه میگویید یا وقتی خودرویتان هیچوقت کمتر از پنج سرنشین و یک صندوقِ پر از وسیله به خود نمی‌بیند، تبریک میگوییم! به فکر تعویض لاستیک باشید.
محل زندگی شما
علاوه بر عوامل بالا، محل زندگی شما عامل دیگری است که روی طول عمر لاستیک تاثیر می‌گذارد و باید در ارزیابی مدت‌زمان ماندگاری لاستیک‌ها در نظر بگیرید. فرسودگی تایر بر اساس جاده‌هایی که رانندگی می‌کنید و منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنید متفاوت است. دمای پایین‌تر به معنای فشار کمتر در لاستیک‌های شماست که میتواند منجر به کم‌باد شدن، صافی، کاهش طول عمر لاستیک و در نهایت شرایط رانندگی ناایمن شود.
از طرف دیگر، دمای بسیار بالا باعث گرم‌شدن تایر میشود و اصطکاک بیشتری بین لاستیک ها و جاده ایجاد می‌کند. افزایش انتشار گرما از لاستیک‌های شما اگر به‌درستی باد نشوند یا ترک‌خورده یا آسیب ببینند میتواند خطرناک باشد. البته باتوجه به وضعیت جاده‌ها و کوچه و خیابان‌های موجود در کشور نباید انتظار زیادی از تایر داشته باشید؛ چون بدون توجه به برند و بقیه فاکتورها درهرصورت لاستیک‌های شما کمتر یک جاده صاف و مناسب به چشم خود می‌بیند.
همانطور که اشاره کردیم قرار گرفتن در معرض نور خورشید و دمای گرم تر نیز طول عمر لاستیک را کوتاه می کند، بنابراین تایرها در آب و هوای گرمتر و جنوبی نیاز به تعویض سریعتری دارند. صرف‌نظر از جایی که زندگی می‌کنید، بهتر است تاحدامکان از جاده‌های آسیب‌دیده، چاله‌ها و جاده‌های شنی دوری کنید. اگر برای شما ایمنی، مهم‌ترین است، به‌احتمال زیاد برای لاستیک‌های شما نیز این موضوع مهم‌ترین است.
تعمیر و نگهداری خودرو
اگر واقعاً می‌خواهید لاستیک‌هایتان دوام بیاورند، تعمیر و نگهداری مناسب تایر را جدی بگیرید؛
- فشار باد تایر خود را به صورت ماهانه چک کنید. به دنبال مقدار توصیه شده فشار هوا در دفترچه راهنمای خودرو یا ستون داخلی درب خودرو باشید.
- تایرها را به صورت دوره‌ای بالانس کنید. اگر تایر های خودرو بالانس نباشد، احتمال ساییده شدن لاستیک خودرو افزایش پیدا کرده و به جلوبندی خودرو آسیب وارد خواهد کرد. یکی از نشانه‌های بالانس نبودن تایر خودروها، لرزش فرمان در سرعت‌های بالای ۱۰۰ کیلومتر است. بهتر است هر ۱۵ الی ۲۰ هزار کیلومتر نسبت به بالانس کردن تایرهای خود اقدام کنید.
- تایر های خود را به طور منظم جابجا کنید. لاستیک‌های جلو و عقب خودرو به یک اندازه فرسوده نمی‌شوند. همان طور که اشاره کردیم، در هنگام دور زدن، عبور از پیچ و یا ترمز گیری، فشار بیشتری به لاستیک‌های جلو وارد شده و به همین دلیل فرسودگی آنها بیشتر از لاستیک‌های عقب است. برای جابه‌جایی لاستیک‌ها باید آنها را به صورت ضربدری جابه‌جا کنید تا لاستیک‌های عقب خودرو که فرسودگی کمتری دارند، به قسمت جلو خودرو منتقل شوند. انجمن صنعت تایر توصیه می کند هر ۱۲۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ کیلومتر جابجایی لاستیک را انجام دهید.
- تعادل و تراز چرخ ها و تایم بودن فرمان را سالانه بررسی کنید. اگر چرخ‌های شما نامتعادل یا نامرتب باشند، میتواند باعث سایش نامنظم آج و کاهش طول عمر لاستیک شود.
- عمق آج تایر های خود را بررسی کنید. آج‌های فرسوده یا آسیب‌دیده بسیار خطرناک هستند، زیرا بر مسافت توقف تأثیر می‌گذارند و باعث تصادفات رانندگی می‌شوند. تکنسین های سرویس خودرو هر زمان که ماشین خود را برای سرویس می برید، آج لاستیک شما را بررسی می کنند.
- تایر های خود را از نظر آسیب و نشانه های کهنگی (ترک، عمق کم آج، حباب های هوا، سایش ناهموار و غیره) بررسی کنید.
- به منظور جلوگیری از نشتی های احتمالی باد داخلی تایر، هر گونه آسیب، زنگ زدگی و خراش و هر چیز غیر عادی روی تایر، کنترل ظاهری رینگ را مدنظر داشته باشید و در ضمن در هر تعویض تایر ، والو (والو تیوبلس) را تعویض نمایید تا به حفظ سلامت و طول عمر لاستیک کمک کند.
عمر لاستیک
بدون توجه به عمق آج، اگر تایر شما بیش از ۵ سال عمر دارد، باید به فکر تعویض باشید. این به این دلیل است که ترکیبات لاستیکی تایر به‌مرور زمان خراب میشود و در نتیجه پوسیدگی خشک ایجاد میشود. فرض کنید شما یک کش لاستیکی کهنه در دست دارید و آن را میکشید، آن کش کم‌کم از هم گسیخته شده و شروع به ترک خوردن می‌کند! در این شرایط و قابلیت ارتجاعی و استحکام لازم را از خود نشان نداده و خیلی زود عمر مفیدش به پایان می‌رسد.
برای لاستیک خودرو هم به همین منوال است. هرچقدر تایر خودرو سال‌های بیشتری کارکرده باشد، به‌مرور زمان خاصیتش را ازدست داده و کم‌کم غیر قابل استفاده خواهد بود. پوسیدگی خشک باعث میشود، طول عمر لاستیک شما کاهش یابد و تایرهای شما در برابر باد کردن و جداشدن آج حساس‌تر شوند.
سازندگان خودرو و تایر معمولاً توصیه می‌کنند، درصورتی که ۶ تا ۱۰ سال از طول عمر لاستیک خودرو گذشته است، بدون توجه به عمق آج، آنها را تعویض کنید. اما برای اکثر رانندگان در ایران آج لاستیک آنها قبل از اینکه تا این حد کهنه شوند، فرسوده میشود. لوازم یدکی خود را نیز فراموش نکنید! بسته به اینکه ماشین شما چندساله است، می‌توانید با لاستیک زاپاس مدت‌هاست که از عمرش گذشته است، در حال رانندگی باشید. اگر زاپاس شما بیش از ۵ سال عمر دارد، بهتر است که آن را تعویض کنید. چرا که طول عمر لاستیک زاپاس شما نیز بسیار مهم است.
جمع بندی
با تمام این تفاسیر و بررسی دلایل تاثیر گذار درباره راهکارهای افزایش طول عمر لاستیک خودرو، سعی کردیم بهترین و کاربردی‌ترین روش‌هایی که می‌توانند در این‌باره نتیجه‌بخش باشند را معرفی کنیم. اما در حقیقت هر چقدر هم به این موارد توجه کنید و به توصیه‌های آن عمل کنید، بازهم عوامل پیش بینی نشده‌ای مثل پنچری ممکن است به سراغتان بیاید! درواقع این اقدامات و راهکارها عاملی است که حتی الامکان بتوانید میزان خطر را کم کنید و تا جایی که امکان دارد، عمر مفید لاستیک هایتان را افزایش دهید و در مواجهه با اتفاق‌های غیرمنتظره در حین رانندگی غافلگیر نشوید.