سیستم تهویه خودرو

به گزارش مجله خودرو کارستان ،تهویه خودرو وظیفه گردش هوای اتاق خودرو را بر عهده دارد ، در شکل زیر ساده ترین سیستم تهویه خودرو را مشاهده می کنید ، راننده با فشردن کلید 1، باعث عبور جریان برق از جعبه فیوز شماره 2 به موتور الکتریکی شماره 3 می شود ، پره های شماره 4 و 5 به موتور الکتریکی متصل می باشند و این پره ها همراه با گردش موتور می چرخند ، با گردش پره ی شماره 4 ، هوا به داخل کانال هوا یا خرطومی شماره 6 دمیده شده ، سپس از دریچه شماره 7 ، هوا با سرعت خارج می شود و هوای طرف سرنشین را تهویه می کند ، از طرف دیگر با گردش پره ی شماره 5 ، هوا به داخل کانال هوا یا خرطومی شماره 8 دمیده شده ، سپس از دریچه شماره 9 ، هوا با سرعت خارج می شود و هوای طرف راننده را تهویه می کند.

تهویه ساده خودرو

در ماشین ها دریچه های مختلفی برای تهویه قسمت های مختلف خودرو وجود دارد ، حداقل دریچه های مورد نیاز برای یک خودرو در شکل زیر نشان داده شده ، دریچه های شماره 1 و 2 که به دریچه های جلو معروفند ، هوای مطبوع را به سر و بدن راننده و شاگرد می رسانند ، دریچه های شماره 3 و 4 ، نیز دریچه جلو نامیده می شوند که معمولا قوی ترین قدرت پرتاب هوا را دارا می باشند و هوای کل اتاق خودرو را تهویه می کنند ، دریچه های 5 و 6 ، به دریچه ی پایین معروفند و هوای مطبوع را به پاهای راننده و سرنشین می رسانند ، دریچه های موجود در پایین شیشه جلو (شماره 7) به نام دریچه بالا معروفند که بیشتر برای گرمایش شیشه جلو و حذف بخارات از روی آن کاربرد دارند.

دریچه های اصلی خودرو

دریچه هایی که شرح داده شد ، حداقل دریچه های خودرو می باشد ولی هرچقدر سیستم تهویه خودرو پیشرفته تر باشد ماشین دریچه های بیشتری خواهد داشت ، در شکل زیر همانطور که می بینید علاوه بر دریچه های معمول شکل بالا ، دارای 7 دریچه دیگر نیز می باشد ، دریچه شماره 1 ، برای گرمایش شیشه بغل سمت راننده و حذف بخارات آب از روی آن و دریچه شماره 2 نیز همین وظیفه را در رابطه با شیشه بغل سمت شاگرد انجام می دهد ، دریچه های شماره 3 و 4 ، برای گرمایش پای سرنشینان عقب استفاده می شود ، دریچه های شماره 5 ، 6 و 7 نیز به تهویه فضای عقب اتاق خودرو کمک می کنند و باعث می شوند تا اتاق خودرو به خوبی گرم یا سرد شود.

دریچه های ثانویه خودرو

در هر ماشینی کلید یا اهرم هایی برای تنظیم جهت هوا تعبیه شده ، در شکل زیر یک کلید چرخشی را مشاهده می کنید که قابلیت تنظیم جهت باد گرم یا سرد را برای راننده فراهم می کند ، اگر این کلید در حالت OFF قرار داده شود(با خط صورتی دور آن مشخص شده) سایر تنظیمات کلید ، دریچه های نام برده شده را باز می کنند.

دکمه گردش هوا در خودرو

خط سبز=دریچه جلو باز می شود.

خط آبی آسمانی=دریچه زیر (که مخصوص پای سرنشینان می باشد) باز می شود.

خط آبی پررنگ=دریچه بالا (که زیر شیشه جلو قرار دارد) را باز می کند.

خط نارنجی=دریچه های پایین و بالا باز می شوند.

خط زرد=دریچه های جلو و پایین باز می شوند.

خط قرمز=کلیه دریچه ها باز می شوند.

همچنین دکمه های دیگری برای تنظیمات تهویه استفاده می شوند که در شکل زیر می بینید.

مفهوم دکمه های تهویه

دکمه وسط جهت تنظیم میزان گرم بودن هوای دمیده شده از دریچه ها می باشد.

دکمه صورتی=با انتخاب این دکمه هوایی ، به سیستم تهویه اجازه نمی دهید هوایی از بیرون را وارد اتاق خودرو کند.

دکمه بنفش=با انتخاب این دکمه به سیستم تهویه دستور می دهید هوا را از بیرون خودرو مکش کند و وارد اتاق کند.

دکمه سبز=با فشردن این دکمه ، کمپرسور خودرو فعال می شود ، در مواقعی که هوا خیلی گرم باشد و یا بخواهیم رطوبت داخل ماشین را کم کنیم (مثلا در زمستان خصوصا هنگام بارندگی که رطوبت هوا زیاد می باشد و در نتیجه شیشه ها بخار می گیرند) این کلید را روشن می کنیم. در ادامه همین مطلب بیشتر توضیح می دهیم.

تا اینجا با دانستیم که یک موتور الکتریکی پره هایی را به چرخش در می آورد و این پره ها ، جریان هوا (باد با سرعت بالا) ایجاد می کنند و این باد از طریق لوله های خرطومی یا همان کانال های تهویه به دریچه های مختلف در قسمت های مختلف خودرو رسیده و می توانند هوای خودرو را عوض کنند ،همچنین با تنظیم سیستم تهویه آشنا شدید و فهمیدیم که می توان جریان هوای تولیدی را گرم یا سرد کرد ، دریچه هایی را باز کرد یا مسدود کرد و همچنین هوا را از بیرون خودرو مکش کرد یا نکرد ، اکنون میخواهیم ببینیم سیستم تهویه ماشین چگونه باد را گرم یا سرد می کند؟

به شکل زیر نگاه کنید این جسم مربعی توخالی بوده دارای پره های ریزی می باشد و دو لوله A و B به پایین و بالای آن متصل می باشد ، اگر آب داغ از لوله A وارد شده و از لوله B خارج شود کل مجموعه به همراه پره هایش داغ می شود.

رادیاتور بخاری

اگر مانند شکل زیر ، از لابه لای پره های آن هوا را عبور دهیم ، هوای عبوری از این جسم نیز گرم می شود ، در صنعت به این اجسام انتقال دهنده حرارت رادیاتور می گویند ، همانطور که می بینید آب داغ از لوله A وارد می شود و با دمایی کمتر از لوله B خارج می شود (علت سردشدن آب پس از عبور از این جسم اینست که آب ، حرارتش را به هوای عبوری انتقال یافته و خود سرد می شود) هوای سرد خودرو (D) توسط دمنده C مکش می شود و به رادیاتور دمیده می شود (E) و هوا به علت عبور از لای پره های رادیاتور گرم شده و به سمت دریچه های خودرو می رود (F).

روش کار بخاری خودرو

تا اینجا متوجه شدیم که هوای سیستم تهویه ، با عبور از پره های یک رادیاتور گرم یا سرد ، گرم یا سرد می شود ، اکنون می خواهیم روش این کار را بیشتر توضیح بدهیم ،

طرز کار سیستم سرمایش

به شکل زیر نگاه کنید ، حرف A محیط داخل خودرو را نشان می دهد و هوای بیرون با رنگ صورتی مشخص شده است. از آنجایی که دکمه P فعال است ، اهرم شماره 1 به سمت راست قرار گرفته و اجازه ورود هوای بیرون به داخل سیستم تهویه را نمی دهد ، دمنده B هوای داخل اتاق را مکش کرده و از دریچه C وارد سیستم تهویه می کند ، هوا به کانال D دمیده می شود و پس از عبور از رادیاتور E وارد فضای اتاق (A) می شود ، از آنجایی که دکمه A/C روشن است (با دکمه A/C با حرف Q نمایش داده شده) رادیاتور E توسط سیستم کولر خودرو کاملا یخ شده است و هوای عبوری از آن سرد می شود (به رنگ فلش ها دقت کنید).

روش کار کولر خودرو

این نکته را در نظر داشته باشید که در شکل بالا ، دکمه S در سردترین وضعیت بود در نتیجه اهرم شماره 2 کاملا به سمت چپ قرار گرفته بود و اجازه عبور هوا از روی رادیاتور F را نمی داد ، چون رادیاتور F همیشه گرم است و در صورتی که هوا از آن عبور می کرد گرم می شد ولی هدف ما سرمایش بود.

طرز کار سیستم گرمایش

به شکل زیر نگاه کنید ، برای گرمایش ابتدا دکمه A/C را خاموش می کنیم تا رایاتور E یخ نشود (برخلاف رادیاتور F که همیشه داغ است ، رادیاتور E فقط با فشردن دکمه A/C یخ می شود و اگر دکمه A/C خاموش باشد ، رادیاتور E نه گرم می شود و نه سرد) ، اکنون برای گرمایش می بایست اهرم S را در گرم ترین وضعیت قرار دهیم ، با این کار اهرم شماره 2 به سمت راست می رود و هوای عبوری از روی رادیاتور همیشه گرم F عبور می کند و گرم می شود.

روش کار بخاری خودرو

رطوبت گیری با استفاده از سیستم تهویه

به طور کلی هنگامی که هوای مخلوط با بخار آب وارد محیط سردی شود ، بخار آب تبدیل به مایع می شود ، (علت این پدیده به فیزیک و علم ترمودینامیک مربوط می شود و خارج از بحث ماست) ، به همین علت است که شیشه های خودرو در زمستان یخ می زند ،اگر اختلاف دمای بیرون و داخل خودرو خیلی زیاد باشد یعنی وقتی شما داخل خودرو را به شدت گرم کنید و بیرون خودرو به شدت سرد باشد و یا اختلاف دما خیلی زیاد نباشد ولی رطوبت هوا زیاد باشد(مثل زمان بارندگی ، مه گرفتگی و…) هوای گرم داخل خودرو به شیشه سرد برخورد می کند و بخار آب تبدیل به مایع می شود و روی شیشه خیس می شود ، برای رطوبت گیری از هوای داخل خودرو می توانیم از رادیاتور E بهره ببریم ، هنگامی که ما این رادیاتور را یخ می کنیم و هوا را از روی آن عبور می دهیم ، بخار آب تبدیل به مایع می شود و قطرات آب بر روی رادیاتور E می نشیند ، به همین علت است که می بینید کولرهای گازی ، اسپیلیت ها و … آب تولید می کنند ، در واقع بخار آب موجود در هوای اتاق با عبور از روی رادیاتور آنها به مایع تبدیل می شود ، در صنعت به رادیاتور E که جزئی از سیستم کولر می باشد اواپراتور می گویند و رادیاتور بیشتر به مبدل های حرارتی گفته می شود که آب گرم داخل آنها جریان دارد.

رطوبت گیری سیستم تهویه در تابستان

بخار آب موجود در هوای اتاق خودرو در تابستان موجب تعریق (عرق کردن) بیشتر افراد می شود و آزار دهنده است ، با روشن کردن دکمه A/C و دمنده خودرو ، اواپراتور کولر (همان رادیاتور E شکل های قبلی) یخ شده و رطوبت هوای خودرو را جذب می کند ، بنابراین روشن کردن کولر خودرو به خودی خود هم باعث سردشدن خودرو می شود و هم رطوبت هوای داخل اتاق را جذب کرده باعث خشکی بیشتر هوا می شود.

رطوبت گیری سیستم تهویه در زمستان

رطوبت هوا در زمستان موجب بخارکردن شیشه ها می شود ، برای جذب رطوبت هوا در زمستان نیز می توان دکمه A/C را روشن کرد در شکل زیر این وضعیت را مشاهده می کنید ، دکمه S نیز در گرمترین حالت قرار دارد ، در این حالت اواپراتور E کاملا سرد است و رادیاتور F کاملا گرم ، باد خروجی گرم می شود یا سرد؟

گردش هوا در خرطومی خودرو

جواب: دمای اواپراتور E در سردترین حالت ، منفی 20 درجه و دمای رادیاتور F در گرمترین حالت 95 درجه می باشد ، هوای عبوری با گذشتن از هر دوی آنها همانطور که در شکل بالا می بینید ، ابتدا سرد شده و رطوبت آن گرفته می شود ، سپس با گذشتن از رادیاتور F گرم می شود و به اتاق خودرو می رسد ، معمولا قدرت رادیاتور F از اواپراتور E در تمام خودروها بیشتر است و در نهایت باد گرم وارد اتاق می شود ، البته رادیاتور وقتی به قدرت گرمایی حداکثر خود می رسد که موتور خودرو کاملا گرم شده باشد ولی به هر حال روشن کردن کولر از گرمای باد خروجی کاسته و مصرف سوخت خودرو را زیاد می کند.

اگر بخواهیم تهویه خودرو ، هوای بیرون خودرو را مکش کند و به داخل خودرو وارد کند ، طبق شکل زیر می بایست دکمه R را فعال کند ، در این حالت اهرم 1 به سمت چپ حرکت کرده و هوای بیرون وارد سیستم تهویه می شود.

تهویه خودرو با هوای بیرون