تاثیرات آج لاستیک بر رانندگی
تایر یا لاستیک ماشین یکی از مهم‌ترین قسمت‌ها به حساب می‌آید که در تماس مستقیم با سطح راه بوده و در به حرکت درآمدن خودرو نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. لاستیک ماشین علاوه بر تأثیری که بر روی زیبایی ظاهری ماشین دارد بر روی رانندگی نیز مؤثر است و به همین دلیل پس از مدتی استفاده باید بررسی شده و در صوت نیاز تعویض شود.
آج لاستیک مهم‌ترین قسمت بر روی آن است که به صورت مستقیم با سطح راه تماس دارد که به چسبندگی و ثبات ماشین بر روی سطح جاده کمک می‌کند. در این مقاله قصد داریم به معرفی آج لاستیک و اهمیت آن در تایر خودرو پرداخته و با تأثیرات آن بر روی رانندگی نیز آشنا شویم.
آج لاستیک چیست؟
فهرست مطالب
آج لاستیک بخشی از آن است که به صورت برجسته بوده و با سطح جاده به صورت مستقیم در تماس است. این برجستگی بر روی تایر شرایطی را فراهم می‌کند که میزان چسبندگی ماشین به سطح جاده بیشتر شود و راننده بتواند راحت‌تر در شرایط مختلف خودرو را کنترل کند. به همین دلیل آج لاستیک بر روی مدل‌های مختلف با الگوهای متفاوت دیده می‌شود که هر کدام برای استفاده در شرایط خاصی مانند جاده‌های خاکی، آب و هوای خشک یا مرطوب و غیره مناسب هستند. در واقع الگوهای مختلف آج بر روی تایر قابلیت و کارکرد لاستیک را با اجازه یا ممنوعیت چرخش و جاگذاری مجدد به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهند.
آج تایر مهم‌ترین بخش از تایر محسوب می‌شود که از 4 قسمت تشکیل شده است:
- دنده‌ها: به قسمت برجسته الگوی آج گفته می‌شود که شامل بوک‌های آج نیز هستند.
- شیارها: به کانال‌های عمیق که به صورت دورانی و جانبی به دور تایر چرخیده شیار گفته می‌شود.
- بلوک‌های آج: بخش‌های لاستیکی برجسته بر روی تایر که به صورت مستقیم با سطح جاده در تماس است.
- شیرآلات: به شکاف‌های نازک و کوچکی گفته می‌شود که در بلوک آج قالب‌ریزی می‌شود.
عمق آج لاستیک چیست؟
به فاصله بین سطح بلوک‌های آج بر روی لاستیک که با سطح جاده در تماس است تا پایین‌ترین نقطه در شیار، عمق آج گفته می‌شود. عمق آج اصلی‌ترین معیار تشخیص میزان کارکرد یک تایر بر روی خودرو به حساب می‌آید. به دلیل اصطکاک موجود بین تایر و سطح جاده، آج لاستیک به مرور خورده شده و از بین می‌رود که نتیجه آن کم شدن عمق آج است. در واقع هر چه عمق آج بر روی لاستیک کمتر باشد به این معنی است که لاستیک مدت زمان بیشتری کار کرده است.
حداقل عمق آج تایر
حداقل عمق به میزان گفته می‌شود که در این شرایط تایر عملکرد مناسب را داشته باشد. عمق آج برای وسایل نقلیه مختلف بر اساس قوانین جاده متفاوت بوده و به شرح زیر است:
- وسایل نقلیه موتوری: 0.8 میلیمتر
- کامیون‌ها و تریلرها با بیش از 3500 کیلوگرم وزن ناخالص: 1 میلیمتر
- اتومبیل‌های مختلف تا وزن 3500 کیلوگرم: 1.6 میلیمتر
- اتوبوس‌های دارای بیش از 8 صندلی: 2 میلیمتر
چگونگی اندازه گیری عمق آج لاستیک
عمق آج نشان دهنده شرایط آن است و بر اساس آن می‌توان فرا رسیدن زمان تعویض آن را متوجه شد. در برخی از مدل‌های لاستیک در داخل شیارها یک برآمدگی پل مانند وجود دارد که به آن نشان یا خط تعویض لاستیک می‌گویند. در واقع زمانی که سطح آج لاستیک با سطح این خط یکسان باشد، زمان تعویض لاستیک فرا رسیده است.
یکی دیگر از روش‌های اندازه‌گیری آج تایر استفاده از دستگاه عمق‌سنج است. این دستگاه طراحی ساده‌ای دارد و دارای یک بدنه مدرج و یک سری به شکل سوزن است که در داخل شیار لاستیک قرار گرفته و اولین عددی که روی بدنه قابل خواندن باشد نشان دهند عمق آج است.
روش بعدی یک روش سنتی است که با استفاده از سکه 100 تومانی انجام می‌شود، برای اندازه‌گیری آج لاستیک با کمک سکه باید به روش زیر عمل کرد:
- سکه را در داخل شیار لاستیک قرار دهید به شکلی که عدد روی سکه به سمت شما باشد.
- در صورتی که سال ضرب سکه قابل رؤیت باشد به این معنی است که لاستیک وضعیت خوبی نداشته و باید در اولین فرصت تعویض شود.
- در صورتی که عبارت ریال قابل مشاهده باشد باید نسبت به تعویض لاستیک اقدام کرد اما فوریت ندارد.
- اگر بخشی از عبارت ریال مشاهده شود یا اصلا مشاهده نشود یعنی که لاستیک در وضعیت خوبی قرار دارد و نیاز به تعویض ندارد.
آشنایی با انواع آج لاستیک
آج تایر به عنوان مهم‌ترین قسمت آن که با سطح جاده در تماس است در الگوهای مختلفی طراحی می‌شود که هر کدام از آن‌ها ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد خود را دارند. از مهم‌ترین انواع الگوهای آج لاستیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آج لاستیک تک سویه (Directional): طراحی آج‌ها بر روی این نوع تایر به شکلی است که اگر همواره در یک جهت مشخص دوران کند عملکرد مطلوبی دارد اما عملکرد آن در جهت معکوس به شدت با افت مواجه می‌شود. الگوی آج در این نوع تایرها به شکل V بوده و شیارهای عمیقی بین آج‌ها وجود دارد. عملکرد خوب در سرعت بالا، عملکرد مطلوب در شرایط بد آب و هوایی و عملکرد خوب در جاده‌های خیس و بارانی از مهم‌ترین ویژگی‌های لاستیک با این الگو به حساب می‌آید. عدم تحمل دمای بالا مهم‌ترین عیب آن است که برای استفاده در مناطق گرمسیری مناسب نیست.
- لاستیک با آج متقارن (Symmetrical): این نوع آج لاستیک دارای یک الگوی ثابت است که در تمام طول تایر تکرار می‌شود. این نوع تایر در گذشته با نام چهارفصل نیز شناخته می‌شد. مهم‌ترین نقطع قوت این نوع تایرها طول عمر نسبتا طولانی آن‌ها است اما به طور کلی برای استفاده در محیط‌های شهری مناسب هستند.
- لاستیک با آج نامتقارن (Asymmetrical): این لاستیک‌ها طوری طراحی شده‌اند که دارای آج دوگانه هستند به طوری که نیمه بیرونی آن‌ها برای شرایط جاده‌های خشک و نیمه درونی آن برای استفاده در شرایط جاده خیس و بارانی مناسب است. این لاستیک‌ها بهترین گزینه برای استفاده درون شهری بوده و در محدوده دمایی متوسط و معتدل کاربرد بسیار خوبی دارند و در مناطق گرمسیر و کویری ممکن است از ناحیه درونی دچار آسیب‌های جدی شوند.
بهترین آج تایر
در میان انواع آج لاستیک، تایرهایی که با آج نامتقارن و تک سویه (Directional/Asymmetrical) را می‌توان بهترین نوع دانست. این نوع لاستیک‌ها را می‌توان نقطه اوج مهندسی در طراحی تایر خودرو دانست؛ آج‌ها در طراحی این لاستیک‌ها به نحوی به کار گرفته شده‌اند که لاستیک علاوه بر بیرون و درون، جهت چرخش مشخصی دارد. این لاستیک‌ها که منحصرا می‌توانند در یک طرف خودرو نصب شوند برای خودروهای سوپر اسپرت طراحی شده‌اند. آب‌گریزی بسیار خوب و عملکرد عالی در شرایط بد آب و هوایی از مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از لاستیک‌ها محسوب می‌شود که باعث شده طراحی آج‌های آن را به عنوان بهترین آج لاستیک دانست.
این لاستیک‌ها بر روی سطح خشک نیز عملکرد بسیار خوبی دارند و در طراحی آج‌ها حرکت هوا به دور لاستیک‌ها نیز مورد توجه قرار گرفته است. تکنولوژی به کار رفته در طراحی و ساخت این نوع لاستیک‌ها به حدی بالا است که با توجه به تفوات سایر چرخ‌ها محور عقب و جلو در ماشین‌های اسپرت، به صورت جفت جلو و جفت عقب در دسترس قرار دارند.
جهت صحیح آج لاستیک
آج لاستیک‌ها در مدل‌های مختلف متفاوت بوده و به نوع الگوی طراحی تایر بستگی دارد. در واقع این شرایط محیطی و جغرافیای منطقه استفاده از تایر است که جهت صحیح آج بر روی تایر را مشخص می‌کند. به عنوان مثال جهت آج تایر مناسب برای محیط‌های جغرافیایی خشک و بیابانی با محیط‌های بارانی و مرطوب متفاوت است و هر کدام از انواع این آج‌ها عملکرد متفاوتی در شرایط مختلف دارند.
تاثیر آج لاستیک بر عملکرد خودرو
آج در لاستیک یکی از بخش‌های مهم و تأثیرگذار به حساب می‌آید که علاوه بر زیبایی ظاهری خودرو تأثیر بسیار مهمی بر عملکرد خودرو در زمان حرکت دارد. از مهم‌ترین اثرات آج لاستیک بر روی عملکرد خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش میزان چسبندگی خودرو به جاده در حین حرکت
- افزایش میزان هندلینگ یا فرمان‌پذیری ماشین در هنگام حرکت در جاده‌های مختلف
- افزایش قابل توجه میزان شتاب‌گیری به شکل نرم و امین و همچنین بهبود عملکرد خودرو در ترمزگیری
- تأثیر قابل توجه بر میزان مصرف سوخت خودرو و کاهش میزان تولید کربن