علت تقه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده چیست؟
خروج صدای ناخوشایند و غیر عادی هنگام تعویض دنده از گیربکس خودرو را تقه زدن دنده می‌گویند. این صدا ممکن است بسته به علت تقه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده بلند و یا کوتاه باشد؛ اما در هر شرایط اگر مداوم و طولانی باشد فارغ از علت به وجود آمدش، در اکثر مواقع نشانه‌ای از وجود مشکلی در سیستم گیربکس و اجزای مهم آن است.
کیفیت پایین روغن گیربکس، خرابی کلاچ و خرابی قطعات داخلی گیربکس سه علت عمده‌ای هستند که باعث به صدا درآمدن گیربکس هنگام تعویض دنده می‌شوند. در ادامه ضمن توضیح این دلایل، اطلاعات مفید دیگری را در مورد وقوع این اتفاق در شرایط مختلف و چگونگی رفع آن در اختیارتان قرار می‌دهیم.
علت تقه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده چیست؟
فهرست مطالب
به طور کلی تقه زدن گیربکس می‌تواند ریشه‌های متعددی داشته باشد که اصلی‌ترین آنها عبارتند از:
روغن گیربکس
کم شدن یا افت کیفیت روغنی که در گیربکس وجود دارد و سیستم از آن برای خنک کردن قطعات داخلی جعبه دنده استفاده می‌کند؛ شایع‌ترین علت تقه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده است. اگر از نوع مناسب روغن استفاده نشود و یا دیر به دیر تعویض شود؛ ضمن شنیدن این صدا هنگام تعویض دنده، اصطکاک و سایش زیادی در سیستم گیربکس ایجاد می‌شود.
کلاچ
اگر کلاچ به دلیل خرابی نتواند فشار کافی را به گیربکس وارد کند یا سایش زیادی داشته باشد؛ گیربکس هنگام تعویض دنده صدایی شبیه به تقه ایجاد می‌کند.
قطعات داخلی گیربکس
گیربکس از قطعات مختلفی نظیر دیسک‌ها، صفحه‌ها و بلبرینگ‌ها تشکیل شده است که اختلال در عملکرد هر کدام می‌تواند منجر به تقه کردن جعبه دنده در هنگام رانندگی شود. مستهلک شدن این قطعات نیز دقیقا مانند خرابی‌شان می‌تواند دلیل ایجاد این نشانه باشد.
تقه زدن گیربکس در خودروهای اتوماتیک و دنده‌ای
علت تقه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده در خودروهایی که از سیستم اتوماتیک برای طراحی جعبه دنده آنها استفاده شده کمی متفاوت از خودروهای معمولی است. در ماشین‌های اتوماتیک وجود هرگونه مشکل در سیستم هیدرولیکی گیربکس، کمبود روغن گیربکس، خرابی در کلاچ تورک کانورتر (Torque Converter) یا سایر قطعات داخلی گیربکس می‌تواند چنین عارضه‌ای را ایجاد کند. اما در خودروهای دنده‌ای یا اصطلاحا دنده دستی معمولا عدم هماهنگی صحیح بین دنده‌ها، کلاچ و سیستم همگام‌سازی (Synchronizer) باعث بروز چنین مشکلی می‌شود.
دلایل و علت تقه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده در خودروهای اتوماتیک
5 علت عمده وجود دارد که باعث می‌شود گیربکس در این خودروها با وجود اتوماتیک کار کردن، هنگام تعویض دنده صدای تقه بدهد. این دلایل عبارتند از:
اشتباه راننده در رانندگی
درست است که خودروهای اتوماتیک دیگر دردسر کلاچ گرفتن و تعویض دستی دنده را ندارند؛ اما رانندگی با آنها قلق خاص خودش را می‌طلبد. اکثر راننده‌ها با فشار هیجانی پا روی گاز باعث می‌شوند که عمل تعویض دنده به صورت ناگهانی انجام شود. این روش رانندگی می‌تواند در روند کار بخش کامپیوتری گیربکس اختلال ایجاد کند. اعمال فشار ناگهانی روی گیربکس یکی از دلایل شایع ایجاد صدای تقه در این قطعه است.
خرابی شیر رادیاتور گیربکس
گرما بدترین دشمن گیربکس است. بنابراین کارکرد درست سیستم خنک‌کننده این بخش از خودرو از اهمیت بالایی برخوردار است. وظیفه کنترل دما در گیربکس به عهده شیر رادیاتور آن است. اگر این شیر به هر دلیلی نتواند کار خود را به درستی انجام دهد؛ با بالا رفتن دمای داخلی گیربکس، هنگام تعویض دنده صدای تقه را خواهید شنید.
اشکال در روغن گیربکس
روغن در گیربکس‌های اتوماتیک باعث می‌شود قطعات داخلی جعبه دنده بتوانند روان و صحیح کار کنند. این روغن زمانی می‌تواند حداکثر تاثیر را روی کارایی گیربکس داشته باشد که تمیز و باکیفیت باشد. ایجاد هرگونه مشکل در روغن گیربکس با کاهش قابلیت روانکاری، باعث می‌شود جعبه دنده هنگام تعویض ضربه بزند.
خرابی سوپاپ ها
خراب شدن سوپاپ‌ها فشار زیادی به گیربکس وارد کرده و عملا مانع از این می‌شوند که این قطعه کار خود را به درستی انجام دهد. بنابراین یکی از عمده دلایل تقه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده وجود مشکل در سوپاپ‌هاست.
شل شدن اتصالات
اکثر خودروها با گذشت زمان با مشکلی به نام شل‌شدگی اتصالات مواجه می‌شوند. اگر اتصالاتی که داخل گیربکس وجود دارد دچار این عارضه شوند؛ هنگام تعویض دنده ممکن است صدای تقه را به وضوح بشنوید.
رفع تقه زدن گیربکس اتوماتیک
معمولا تعمیرکاران برای رفع تقه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده در خودروهای اتوماتیک مراحل زیر را انجام می‌دهند:
بررسی سطح روغن گیربکس : قبل از هرکاری باید در روغن گیربکس به دنبال علت تقه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده باشید و کیفیت و کمیت این روغن را بررسی کنید.
بررسی و تعمیر کلاچ : همانطور که گفته شد؛ وجود مشکل در سیستم کلاچ می‌تواند باعث تقه زدن گیربکس شود. بنابراین اگر مشکل در روغن نبود باید برای حل صدای تقه گیربکس به سراغ روش‌هایی نظیر تنظیم فشار کلاچ و تعویض قطعات فرسوده آن بروید.
بررسی و تعمیر قطعات داخلی گیربکس : وجود خرابی در دیسک‌ها، صفحه‌ها و بلبرینگ‌هایی که داخل جعبه دنده وجود دارند نیز می‌تواند باعث صدای تقه شود. بنابراین بررسی این قطعات و تعمیر و تعویض آنها در صورت لزوم، یکی دیگر از راه‌ها رفع صدای تقه گیربکس است.
بررسی و تنظیمات سیستم هیدرولیکی : اگر مشکل در هیچ یک از بخش‌هایی که ذکر کردیم نبود؛ باید سیستم هیدرولیک را بررسی کرده و برای بهبود عملکرد گیربکس، آن را تنظیم کنید.
از آنجایی که گیربکس‌های اتوماتیک بسیار حساس هستند توصیه می‌کنیم برای رفع صدای تقه آنها حتما به یک تعمیرکار ماهر مراجعه کنید. اما اگر در حال حاضر امکان دسترسی به چنین شخصی را ندارید؛ انجام مراحل زیر ممکن است بتواند مشکل خودروی شما را حل کند:
- سر باتری را باز کرده و 20 دقیقه صبر کنید.
- در حالی که پای خود را روی پدال ترمز گذاشته‌اید سر باتری را ببندید.
- دنده را از حالت پارک (P) به حالت دنده عقب (R) تغییر دهید.
- بعد از 3 ثانیه مجددا دنده را روی حالت خلاص (N) تنظیم کنید و بعد از 2 ثانیه آن را از خلاص به حالت حرکت رو به جلو (D) درآورید.
- بعد از دو ثانیه همه این مراحل را به صورت برعکس تکرار کنید.
- برای شروع حرکت، دنده را در وضعیت D قرار داده و با حالتی که تمام دنده‌ها پر باشند؛ مسافتی را طی کنید.
- در انتها نیز سرعت را به آرامی کاهش دهید و توقف کنید.
- معمولا بعد از اتمام این مراحل اگر مشکل جزئی و مربوط به تنظیمات گیربکس باشد؛ دیگر صدای تقه را نخواهید شنید.
رفع تقه زدن گیربکس دستی
خودروهای دنده دستی نیز معمولا با بررسی موارد زیر مشکل تقه زدن گیربکس‌شان حل می‌شود:
بررسی سطح روغن گیربکس : دقیقا مثل خودروهای اتوماتیک، برای رفع تقه زدن در خودروهای دنده‌ای نیز باید اول به سراغ بررسی کیفیت و کمیت روغن گیربکس بروید و در صورت نیاز آن را تکمیل یا تعویض کنید.
بررسی و تعمیر کلاچ : در برخی از مواقع با تنظیم فشار کلاچ و تعویض قطعات فرسوده می‌توانید علت تقه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده را از بین ببرید.
بررسی و تعمیر قطعات همگام‌سازی (Synchronizer) : در این خودروها اگر قطعات داخلی گیربکس به درستی با هم هماهنگ نباشند؛ شنیدن صدای تقه هنگام تعویض دنده چیز زیاد عجیبی نیست. بنابراین در قدم بعدی برای رفع این صدا باید به سراغ بررسی و تعمیر قطعات همگام‌سازی، از جمله تنظیم و تعویض قطعات مستهلک بروید.
بررسی و تعمیر قطعات داخلی گیربکس : گیربکس از قطعات مختلفی تشکیل شده که خرابی و اختلال در عملکرد آنها می‌تواند گاهی علت تقه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده باشد. بنابراین یک تعمیرکار حرفه‌ای در قدم بعدی برای رفع این مشکل به سراغ بررسی دیسک‌ها، صفحه‌ها و بلبرینگ‌ها و تعمیر و تعویض آنها می‌رود.
علت تقه زدن هنگام گاز دادن
اگر هنگام گاز دادن خودروی این صدا تقه را می‌شنوید؛ باید علت آن را در بین یکی از موارد زیر جستجو کنید:
- مشکل در سیستم سوخت که کثیفی فیلتر هوا، خطوط سوخت یا انژکتورهای بالابرنده سوخت معمولا علت آن هستند.
- مشکل در سیستم احتراق که عموما به دلیل اختلال در عملکرد کویل‌های آتش‌زا، بوجی‌ها، کابل‌های اتصال، سنسورهای احتراق یا سوزن‌های کربنی رخ می‌دهد.
- مشکل در سیستم تزریق سوخت که ریشه‌اش ممکن است فشار سوخت نامناسب، خرابی یا کثیف شدن سوزن‌های تزریق، خرابی سنسورهای تزریق یا وجود مشکلاتی در مدارهای الکتریکی باشد.
- مشکل در سیستم انتقال قدرت که ناشی از عدم هماهنگی بین گیربکس و موتور است و به دلیل فرسودگی کلاچ، تنظیمات نادرست کلاچ، یا مشکلات در سیستم گیربکس رخ می‌دهد.
علت تقه زدن هنگام شتاب گیری
علل زیر از جمله دلایلی هستند که باعث می‌شوند خودرو هنگام حرکت و شتاب‌گیری تقه بزند:
- مشکل در سیستم سوخت به دلیل کثیف شدن فیلتر هوا، خطوط سوخت یا بوجی ها
- مشکل در سیستم تزریق سوخت به دلیل فرسودگی بوجی‌ها، تنظیمات نادرست کلاچ، یا وجود مشکل در سیستم گیربکس
- مشکل سیستم ترمز به دلیل فرسودگی کلاچ، تنظیمات نادرست کلاچ، یا وجود مشکلاتی در سیستم ترمز
- مشکل در سیستم تعلیق به دلیل فرسودگی قطعات یا فشار نامناسب در سیستم تعلیق
تقه زدن شدید خودرو به دلیل خرابی دسته موتور
خرابی دسته موتور که به علل زیر رخ می‌دهد باعث می‌شود خودرو صدای تقه شدیدی بدهد:
سایش و خرابی قطعات دسته موتور که به دلیل استفاده طولانی مدت، عدم نگهداری مناسب یا خرابی قطعات داخلی دسته موتور رخ می‌دهد.
سایش، خرابی یا عدم تنظیم صحیح قطعات داخلی دسته موتور مانند برس‌ها، چرخ‌دنده‌ها و قطعات متحرک دیگر
علت تقه خوردن خودرو هنگام رها کردن کلاچ
خروج صدای تقه از گیربکس زمانی که کلاچ را رها می‌کنید نیز می‌تواند دلایل زیر را داشته باشد:
- فرسودگی و سایش زیاد کلاچ که معمولا نیاز به تعویض یا تنظیم مجدد دارد
- مشکل در سیستم هیدرولیکی کلاچ
- مشکل در سیستم گیربکس که عموما به دلیل خرابی در قطعات داخلی گیربکس یا نقص در سیستم همگام‌سازی (Synchronizer) رخ می‌دهد.
علت تقه زدن ماشین هنگام ترمز گرفتن
اگر خودروی شما هنگام ترمز گرفتن چنین صدایی می‌دهد؛ باید علت آن را در یکی از موارد زیر جستجو کنید:
- ساییدگی و خرابی صفحات ترمز
- کثیف یا آبی شدن روغن ترمز
- مشکل در سیستم ترمز به دلیل نشتی لوله‌های ترمز، فرسودگی کالیپرهای ترمز یا وجود مشکلات در مکانیزم ترمز
علت تقه زدن ماشین در دور موتور پایین
معمولا علت تقه زدن خودرو در دور موتور پایین یکی از موارد زیر است:
- کیفیت پایین و نامناسب بودن محل ذخیره سوخت
- مشکل در سیستم احتراق و اجزایی مانند بوجی، کویل‌های اتصال، سیم‌های آتش‌بس و پلاگ ها
- مشکل در سیستم تزریق سوخت به دلیل کثیف بودن فیلتر سوخت و یا نامناسب بودن برش و فشار سوخت
- مشکل در سیستم تنظیم سوپاپ‌ها
- مشکل در اجزای مهم سیستم انتقال قدرت
منبع:ejarekhodrosorena.com