ماجرای شایعات بنزینی چیست؟
افزایش مصرف بنزین در روزهای گذشته، با فشار بر شبکه توزیع، انتقال بنزین تولیدی از پالایشگاه‌های جنوب به شمال کشور و مدیریت توزیع آن را با چالش مواجه کرده است که به زودی این مشکل برطرف می‌شود.
در روزهای گذشته شایعات مختلفی درباره افزایش قیمت بنزین در اذهان عمومی ایجاد شده است، شایعاتی که در طول ماه‌های گذشته نیز بارها تکرار شده و هر بار توسط مسئولان دولت و مجلس تکذیب شده است.
به نظر می‌رسد افکار عمومی همچنان تحت تاثیر اتفاقات تلخ آبان ۹۸ و هزینه‌سازی دولت وقت قرار دارد، به طوری‌که با وجود تاکیدات چندباره و صادقانه دولت سیزدهم مبنی بر تثبیت قیمت بنزین، همچنان شیطنت رسانه‌های خارجی بر آرامش روانی جامعه اثر مخرب می‌گذارد.
در دو سال گذشته اخبار متعددی درباره افزایش قیمت بنزین در برهه‌های زمانی مختلف منتشر شده است، به عنوان مثال در ماجرای هک سامانه سوخت ایران در آبان ۱۴۰۰، شایعه افزایش قیمت بنزین با هدایت رسانه‌های فارسی‌زبان منتشر شد و اینگونه روایت شد که خبر هک سامانه سوخت واقعیت نداشته و دولت به دنبال افزایش قیمت بنزین است، ولی حال مشخص است که چقدر آن خبرها دروغ بوده است.
*اثر کرونا بر کنترل مصرف بنزین از بین رفت
اما ماجرای شایعه اخیر درباره افزایش قیمت بنزین چیست؟ نقطه آغاز پخش این شایعه مربوط به کمبود بنزین در برخی از جایگاه‌های سوخت کشور بود که منجر به تشکیل صف در سایر جایگاه‌ها و وایرال شدن کلیپ‌های مربوط به آن شد و شایعه افزایش قیمت بر این موج خبری سوار و ایجاد شد. اما وضعیت تراز بنزین در کشور چگونه است و چرا با کمبود بنزین در برخی جایگاه‌ها مواجه شده‌ایم؟
در تصویر ۱، خط قرمز رنگ، میزان مصرف بنزین رخ داده در سال‌های مختلف را نشان می‌دهد و خط مشکی رنگ نیز مصرف بنزین در سناریویی را نشان می‌دهد که همه‌گیری کرونا رخ نمی‌داد. طبق نمودار مشخص است که بعد از فروکش کردن کرونا مصرف به سناریوی اصلی با میانگین رشد سالانه ۶ درصد برگشته و به خط مشکی رسیده است.
طبق اعلام مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش، از ابتدای امسال تاکنون میانگین مصرف بنزین روزانه ۱۱۴ میلیون لیتر بوده است و پیش‌بینی می‌شود در ادامه رقم میانگین افزایش یافته و عدد مصرف ۱۱۸ میلیون لیتر در روز محقق شود.
*تولید و مصرف بنزین در شرایط تراز شکننده
افزایش مصرف بنزین به ۱۱۴ میلیون لیتر در روز در واقع به معنای سربه‌سر شدن تولید و مصرف بنزین در کشور است. ناصر عاشوری دبیر انجمن صنفی کارفرمایی پالایشی در این باره گفت: روزانه بین ۱۱۰ تا ۱۱۵ میلیون لیتر بنزین در کشور تولید می‌شود که تاکنون پاسخگوی تقاضا بوده است، تولید بنزین نسبت به گذشته افزایش یافته است.
اما نکته اینجاست که تراز بنزین در حال حاضر کاملا شکننده است و اتفاقاتی نظیر اورهال و توقف تولید یک پالایشگاه یا جهش مصرف به مناسبت‌های مختلف، این تراز را به حالت منفی درمی‌آورد. در این شرایط دولت سیزدهم با استفاده از ظرفیت تهاتر و سوآپ بنزین با کشورهای خارجی و یا استفاده از ظرفیت ذخایر استراتژیک بنزین و یا استفاده ظرفیت پتروشیمی‌ها در تامین مشتقات بنزینی این ناترازی را مدیریت می‌کند.
*پدیده ناترازی منطقه‌ای بنزین چیست؟
در شرایط فعلی ایران نه با پدیده «ناترازی کلی بنزین» بلکه ممکن است با پدیده «ناترازی منطقه‌ای بنزین» مواجه شود. ناترازی منطقه‌ای بنزین یعنی چه؟ یعنی هر چند در کشور بنزین کافی برای توزیع وجود دارد اما به ناگهان افزایش تقاضا در برخی نقاط، آن شهرستان یا منطقه را وارد حالت ناترازی می‌کند. این موضوع را در نظر بگیرید که تراز کلی بنزین نیز هم‌اکنون در شرایط شکننده‌ای قرار دارد.
جلیل سالاری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش توضیح می‌دهد: مصرف بنزین در سال‌های گذشته روند صعودی گرفته و جهش یافته است. هم‌اکنون مصرف بنزین در شمال غرب کشور حدود ۱۰ میلیون لیتر در روز است درحالیکه تولید بنزین پالایشگاه تبریز فقط ۴ میلیون لیتر است. مصرف بنزین در تهران به شدت افزایش یافته و به ۲۱ میلیون لیتر در روز رسیده است و مصرف بنزین کل منطقه شمال و تهران روی عدد ۴۳ میلیون لیتر در روز قرار گرفته است.
وی توضیح داد: مصرف بنزین کشور حتی تا ۱۴۲ میلیون لیتر در روز نیز در برخی روزها افزایش یافته است و تولید بنزین در مناطق جنوبی است، مثلا پالایشگاه ستاره خلیج فارس روزانه ۴۲ میلیون لیتر و پالایشگاه بندرعباس و آبادان نیز هر کدام حدود ۱۲ میلیون لیتر بنزین تولید می‌کنند و انتقال بنزین از جنوب به شمال به شدت مشکل شده ولی بدون خلل انجام می‌شود.
*یک توصیه به مردم برای کمک به حل مشکل بنزین
به بیان ساده، چالش اصلی در شرایط فعلی مدیریت انتقال بنزین از جنوب به شمال و توزیع بنزین در جایگاه‌های مختلف برای پاسخگویی به تقاضای بنزین بوده که در روزهای گذشته به ارقام بالایی رسیده است.
رضا نواز سخنگوی اتحادیه صنف جایگاه‌داران در این باره گفت: افزایش مصرف بنزین در برخی شهرها در روزهای گذشته باعث شد که انتقال محموله‌های بنزین به جایگاه‌های سوخت کمی با تاخیر نسبت به موعد موردنیاز انجام شود و بدین ترتیب برخی جایگاه‌ها در ۲۴ ساعت گذشته برای مدت کوتاهی دچار مشکل شدند. ولی این مشکلات برطرف شده است.
در نتیجه اتفاقات چند روز اخیر به دلیل افزایش مصرف و ایجاد چالش در توزیع و رساندن بنزین به جایگاه‌ها بوده و دولت واقعا قصد و برنامه‌ای برای تغییر قیمت بنزین ندارد. طبیعی است در چنین شرایطی توجه مردم به شایعات رسانه‌های زرد و کاسبی آنها از خبر افزایش قیمت بنزین برای جذب کلیک و هجوم به پمپ بنزین‌ها به فرآیند حل مشکل توزیع بنزین کمک نمی‌کند.
منبع: فارس