نشانه های خرابی تسمه دینام و کولر خودرو و دلایل آن چیست ؟+تصاویر

بوسیله کارستان در 10 فروردین 1403

همه تجهیزات مکانیکی و الکتریکی در هنگام خرابی رفتار و آثار خاص خود را دارند با کمک بررسی این آثار و رفتار میتوان به زمان بررسی و تعمیرات پی برد و از افزایش خسارات احتمالی جلوگیری کرد.سیستم تجهیزات جانبی موتور نیز از این امر مستثنی نیست به‌عنوان مثال یکی از صداهای که در هنگام روشن کردن موتور آزار دهنده است، صدای ناهنجار تسمه یا به اصطلاح جیغ کشیدن تسمه دینام است.در مقاله‌های سیستم انتقال توان با تسمه و تسمه دینام در مورد عملکرد سیستم تجهیزات جانبی و اجرا آن مطالبی ارائه شد. در این مقاله خرابی تسمه دینام مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

خرابی‌ تسمه تجهیزات جانبی (دینام) و علائم آن

فهرست مطالب

علائم خرابی تسمه دینام

شاید عجیب به نظر برسد که قبل از عیوب، علائم خرابی‌ها بیان شود اما در واقع رویه عیب‌یابی با مشاهده علائم شروع می‌شود. اگر سیستم درست کار کند غیر از بازدیدهای دوره‌های دلیلی بر تعمیرات وجود ندارد. شکل 1علائم خرابی‌ تسمه دینام را نشان می‌دهد.

شکل 1- نشانه‌های وجود مشکل در سیستم تسمه تجهیزات جانبی

باتوجه‌به اینکه تجهیزات زیادی توسط مجموعه تسمه تجهیزات جانبی فعال می‌شوند. خرابی تسمه دینام باعث بروز مشکل در تمامی این سیستم‌ها می‌شود که موارد اصلی آن در شکل 1 معرفی شده است.

نشانه‌های پاره شدن یا بیرون زدن تسمه دینام:

باتوجه‌به اینکه تسمه دینام، سیستم شارژ را فعال می‌کند بنابراین واضح است درصورتی‌ که مجموعه کار نکند با روش کردن موتور چراغ دینام یا چراغ باتری روشن خواهد ماند؛ بنابراین با مشاهده خاموش نشدن چراغ دینام بعد از روشن شدن موتور، به‌عنوان یک احتمال باید مجموعه تسمه تجهیزات جانبی مورد بررسی قرار بگیرد

اگر بعد از روشن شدن موتور به علائم هشدار دهنه مجموعه نشان‌دهنده‌های خودرو (پشت آمپر) توجه نشود. نشانه دوم که بسیار واضح است برای این موضوع کافی است. البته این نشانه در خودروهای با فرمان هیدرولیکی مشاهده می‌شود. باتوجه‌به اینکه پمپ هیدرولیک فرمان نیروی خود را از تسمه تجهیزات جانبی دریافت میکند. تاثیر بیرون زدن یا پاره شدن تسمه تجهیزات جانبی ، سفت شدن فرمان خواهد بود.

در برخی خودروها واتر پمپ و پروانه خنک‌کننده موتور نیز توسط تسمه تجهیزات جانبی (دینام) به حرکت در می‌آید بنابراین با ازکارافتادن این سیستم، حرکت واتر پمپ و پروانه متوقف شده و دمای موتور به‌سرعت بالا می‌رود؛ بنابراین در این نوع خودروها، یکی از دلایل جوش‌آوردن موتور می‌تواند عدم وجود تسمه باشد
باتوجه‌به اینکه پولی کمپرسور کولر در بیشتر خودروها با تسمه تجهیزات جانبی به دوران در میاید بنابراین به‌عنوان یک نشانه دیگر از بیرون زدن یا پاره شدن تسمه می‌توان عدم فعال‌شدن کولر را در نظر گرفت

دلایل خرابی‌ تسمه تجهیزات جانبی(دینام)

مواردی که در بالا اشاره شد نشانه‌های بیرون زدن یا پاره شدن تسمه دینام است. اما تمام خرابی‌های تسمه به این دو منتهی نمی‌شود. در ادامه به انواع خرابی‌ تسمه تجهیزات جانبی (دینام)اشاره می‌شود. (شکل 2)

شکل 2- دلایل خرابی‌ تسمه تجهیزات جانبی موتور

کیفیت نامناسب یکی از انواع خرابی رایج در مجموعه تسمه دینام است. معمولاً این مشکل به‌صورت صدا خود را نشان می‌دهد به‌عبارت‌دیگر یکی از دلایل جیغ کشیدن تسمه، کیفیت نامناسب تسمه دینام است.
یکی از راه‌های تشخیص کیفیت نامناسب تسمه (مخصوصاً زمانی که تازه تسمه تعویض شده است) آن است که در هنگام کارکردن کمی آب به تسمه اسپری شود.

اگر سروصدای آن کاهش پیدا کرد دو احتمال وجود دارد

خرابی تسمه
ناهم‌راستایی

باتوجه‌به کیفیت تسمه‌ها اولویت بررسی با تسمه خواهد بود، بنابراین ضروری است ابتدا تسمه بررسی شود و سپس ناهم راستایی پولی‌ها بررسی گردد. دلایل ناهم‌راستایی می‌تواند تاب دیدن پولی، محکم نبودن پیچ‌های نگهدارنده پولی و یا خرابی تسمه سفت کن یا هرزگرد باشد. اگر میان ناهم‌راستایی زیاد باشد در صورتی روشن بودن موتور و نگاه از سمت چپ و یا راست به مجموعه تسمه تجهیزات جانبی موتور وجود ناهم‌راستایی مشخص خواهد بود. رخ‌دادن این حالت، در خودروهایی که آلترناتور (دینام) با یک صفحه تنظیم کشش تسمه با عرض کم است، بیشتر است. شکل 3 انواع ناهم‌راستایی ممکن در مکانیزم پولی و تسمه را نشان می‌دهد.

A: نا هم‌راستایی عمودی B: نا همراستایی موازی C: نا همراستایی افقی D: هم راستا
شکل 3- انواع نا هم‌راستایی در مکانیزم پولی و تسمه

در خودروهای امروزی باتوجه‌ به تغییر حالت، این احتمال ناهم‌راستای کمتر خواهد بود؛ بنابراین درصورتی‌که با اسپری آب صدا قطع شود مشکل از تسمه است.

کیفیت عملکرد تسمه علاوه بر جنس تسمه می‌تواند تحت‌تأثیر موارد دیگری نیز قرار بگیرد. شکل 4 مشکلات تسمه‌های V شکل یا ذوزنقه‌ای را نشان می‌دهد.

1-ساییدگی 2-پارگی 3-شیشه‌ای 4- روغنی شدن 5- ترک‌دار شدن 6- لبه‌دار شدن
شکل 4- مشکلات تسمه ذوزنقه‌ای

مشکلات تسمه‌های شیاردار

همانطور که اشاره شد خودروهای امروزی بیشتر از تسمه‌های شیاردار در مجموعه تجهیزات جانبی موتور استفاده می‌کنند؛ بنابراین مشکلات این تسمه‌ها به‌صورت مجزا تشریح می‌شود.

1-بریده‌بریده شدن شیارها

دلیل: باتوجه‌به وجود حرارت بالا در اطراف موتور یکی از خرابی‌های احتمالی تسمه تجهیزات جانبی این فرم است. شکل 5 این نمونه را نشان می‌دهد.
موارد ضروری برای بررسی: جنس تسمه، خنک کاری موتور و فضای زیر محفظه موتور

شکل 5- بریده‌بریده شدن تصادفی شیارها

2-قلوه‌کن شدن (شکل 6)

حالت: کنده شده شیارها
دلیل: کشش نامناسب – دمای نامناسب
موارد ضروری برای بررسی: جنس تسمه، خنک کاری موتور و فضای زیر محفظه موتور، بررسی کشش تسمه

شکل 6- قلوه‌کن شده شیارها تسمه

3-وجود براده روی تسمه

حالت: براده‌های فلزی یا لاستیکی‌های داخل شیارهای تسمه مشاهده می‌شود (شکل 7)
دلیل: نا هم‌راستایی، پولی خراب، کشش نامناسب
موارد ضروری برای بررسی: پولی‌ها و تسمه سفت کن‌ها – کشش تسمه – نا هم‌راستایی

شکل 7- وجود براده داخل شیارها

4-سایش کمربند تسمه

حالت: پشت کمربند تسمه به‌صورت دایره‌ای کامل کنده شده و الیاف تسمه قابل‌مشاهده است. (شکل 8)
دلیل: وجود جسم خارجی در مسیر حرکت – کشش نامناسب
موارد ضروری برای بررسی: وجود لبه تیر اطراف تسمه – نیروی تسمه سفت کن – عملکرد هرزگرد

شکل 8- سایش کمربند تسمه

5-جداشدن شیار از روی تسمه

حالت: یک یا چند شیار از روی کمربند تسمه جدا شده است (شکل 9)
دلیل: عدم تطبیق پولی و تسمه – جا زدن نامناسب
موارد ضروری برای بررسی: تطبیق تعداد شیارهای پولی و تسمه – سلامت پولی

شکل 9- بلند شدن شیار از روی کمربند تسمه

6-سایش غیریکنواخت

حالت: برخی شیارها بیشتر و برخی کمتر ساییده شده‌اند. (شکل 10)
دلیل: وجود جسم خارجی بین پولی و تسمه
موارد ضروری برای بررسی: وجود جسم خارجی روی پولی، هرزگرد و تسمه سفت کن (مخصوصاً در خودروهای یکه سینی زیر موتور ندارند)

شکل 10- سایش غیریکنواخت شیارها

7-بریده شدن لبه جانبی

حالت: لبه جانبی سمت راست یا چپ کنده شده و یا ریش‌ریش شده است. (شکل 11)
علت: جنس نامناسب تسمه – ناهم‌راستایی
موارد ضروری برای بررسی: کیفیت تسمه – هم راستایی پولی‌ها – خرابی بلبرینگ هرزگرد

شکل 11- بریده شدن لبه جانبی تسمه

8-چرب شدن تسمه

حالت: باد کردن یا ماسیدن چربی روی تسمه (شکل 12)
دلیل: نشتی روغن یا گریس زیر محفظه موتور
موارد ضروری برای بررسی: نشتی‌های موتور – مایع هیدرولیک فرمان – گیربکس

شکل 12- روغنی شدن تسمه

9-پاره شدن تسمه

حالت: تسمه از یک نقطه کاملاً پاره شده است (شکل 13)
دلیل: وجود لبه تیز روی پولی‌ها – کشش بیش از حد – تغییرات دور ناگهانی
موارد ضروری برای بررسی: بررسی شیارهای پولی‌ها – بررسی کشش تسمه – بررسی عادات رانندگی

شکل 13- پاره شدن تسمه

نکته: در صورت مشاهده هر گونه خرابی تسمه قبل از تعویض تسمه وجود مشکل در پولی ها ، تسمه سفت کن ها و هرزگرد ها بررسی شود

بررسی تطبیق پولی و تسمه

یکی از موارد مهم که سبب بروز مشکل در عملکرد مجموعه تسمه دینام می‌شود عدم تطبیق پولی و تسمه و یا درست جا نزدن تسمه روی پولی است.

A: نصب تسمه B: عدم تطبیق کمربند تسمه با پولی C: عدم تطبیق ارتفاع تسمه
D: حالت مناسب تطبیق کمربند و ارتفاع
شکل 14- بررسی تطبیق تسمه با پولی

شکل 14 بررسی تطبیق تسمه V شکل با پولی را نشان می‌دهد. این بررسی برای تسمه‌های شیاردار نیز ضروری است. در تسمه‌های شیاردار معمولاً این کار توسط ابزار مخصوص انجام می‌شود. شکل 15 و 16 دو نمونه از این ابزار مخصوص بررسی تسمه را نشان می‌دهد.

شکل 15- ابزار مخصوص و روش بررسی عمق شیار تسمه